Monitor Prawniczy

nr 19/2013

Jeszcze o obowiązku informacyjnym lekarza

Beata Janiszewska
Autorka jest adiunktem w Instytucie Prawa Cywilnego WPiA Uniwersytetu Warszawskiego.
Abstrakt

I. W praktyce orzeczniczej stale aktualna pozostaje problematyka informowania pacjenta o uwarunkowaniach medycznych istotnych dla podjęcia decyzji o wykonaniu świadczenia zdrowotnego. Zagadnienia te w ostatnim czasie zostały podjęte w sprawie (wyrok SN z 18.1.2013 r., IV CSK 431/12), w której na podstawie badań 24-letniej powódki, wskazujących na raka tarczycy z możliwością przerzutu do węzła chłonnego, została ona poddana operacji, w wyniku której doszło do uszkodzenia kruchej i niedokrwionej ściany przełyku. Pooperacyjne badania histopatologiczne nie potwierdziły wcześniejszego wskazania na schorzenie nowotworowe. Uszkodzenie przełyku spowodowało jednak liczne dalsze problemy zdrowotne powódki oraz istotne utrudnienia, związane m.in. z odżywianiem się. Sądy powszechne oddalając powództwo, a następnie apelację powódki, wskazały na niewykazanie winy lekarzy (w obu ujęciach: obiektywnym i subiektywnym), stanowiącej przesłankę odpowiedzialności deliktowej pozwanego szpitala. Oceniając zarzut niepoinformowania powódki o możliwości powikłania w postaci uszkodzenia przełyku, Sąd Apelacyjny wskazał, nawiązując w tym punkcie do treści art. 31 ust. 1 ustawy z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, że: „(…) obowiązek udzielenia informacji pacjentowi dotyczy informacji o takich następstwach, które dawałyby się przewidzieć. Lekarz nie ma natomiast obowiązku uprzedzać o wszystkich możliwych, nawet rzadko występujących powikłaniach”. Za tego typu powikłanie zostało uznane uszkodzenie przełyku. Rozpoznając skargę kasacyjną powódki, SN jako skuteczną ocenił jedynie podstawę naruszenia prawa materialnego: art. 31 ust. 1 i art. 4 ZawLekU w zw. z art. 430 KC. Naruszenie art. 31 ust. 1 ZawLekU uznano za nieobojętne „z punktu widzenia przesłanek zastosowania art. 430 KC”. Jednocześnie w nawiązaniu do normy wywodzonej z tego przepisu Sąd stwierdził, że: „w kwestiach (ewentualnego) błędu lekarskiego oraz zakresu ryzyka operacji, które przyjęła na siebie powódka”, zachodzi „brak wymaganej do prawidłowego zastosowania prawa materialnego podstawy faktycznej (…)”. Niedostateczne ustalenia były przyczyną uchylenia wyroku sądu apelacyjnego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.