Abstrakt
Ustawa z 16.9.2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw1, wśród licznych zmian, nowelizuje również art. 999 § 1 KPC określający skutki wydania przez sąd postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości. Zgodnie z nową treścią, która zacznie obowiązywać 3.5.2012 r., prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności.
Przepis art. 791 KPC stosuje się odpowiednio. ZmKPCU wprowadza istotną zmianę w stosunku do aktualnego brzmienia art. 999 § 1 KPC, zgodnie z którym prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest tytułem egzekucyjnym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości. Jak widać, zmiana treści przepisu jest poważna, co implikuje potrzebę analizy nowego brzmienia art. 999 § 1 KPC, również w aspekcie porównawczym do brzmienia aktualnego.
Warto przypomnieć, że ustawodawca łączy z postanowieniem o przysądzeniu własności wiele skutków, zarówno materialnoprawnych, jak i procesowych. Wśród tych skutków, uznanie prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności za tytuł wykonawczy (egzekucyjny), wydaje się być szczególnie istotne.
Charakter tytułu wykonawczego z art. 999 § 1 KPC
Zgodnie z ogólną regułą płynącą z art. 776 KPC, podstawą egzekucji sądowej jest, co do zasady, tytuł wykonawczy, który określa zakres podmiotowy i przedmiotowy postępowania egzekucyjnego. Egzekucja może być skierowana wyłącznie przeciwko dłużnikowi wskazanemu w treści tytułu wykonawczego, z uwzględnieniem treści art. 791 KPC, który to przepis w określonych przypadkach dopuszcza prowadzenie przez wierzyciela egzekucji również względem osób niewymienionych w treści tytułu wykonawczego, bez konieczności uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko tym osobom. W przepisie tym uregulowano instytucję tytułu wykonawczego skutecznego przeciwko wszystkim (erga omnes). Takim właśnie, skutecznym erga omnes, tytułem wykonawczym jest prawomocne postanowienie sądu o przysądzeniu własności, skoro umożliwia wprowadzenie nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienie znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń. O tym, czy tytuł wykonawczy podlega kwalifikacji jako skuteczny przeciwko wszystkim, zgodnie z art. 791 KPC, decyduje jego treść, a więc nakaz skierowany do dłużnika. Antycypując dalsze rozważania, w przypadku postanowienia o przysądzeniu własności obowiązek dłużnika wynika nie z treści tego postanowienia, ale wprost z przepisów ustawy2. Tym samym, art. 791 KPC znalazłby do tytułu wykonawczego z art. 999 § 1 KPC zastosowanie wprost. Wydaje się więc, że odesłanie w treści przepisu do odpowiedniego stosowania art. 791 KPC (art. 999 § 1 KPC in fine), stanowi superfluum.
Po wejściu w życie ZmKPCU prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności stanowi tytuł wykonawczy, a nie tak jak poprzednio – tytuł egzekucyjny. Oznacza to, że [...]