Abstrakt

Publikacja niniejszego artykułu przypada na okres kolejnych zawirowań na rynkach walutowych. W dobie niepewności co do wysokości przyszłego kursu polskiego złotego, a nawet co do tego, czy europejska waluta przetrwa¹, warto zastanowić się nad konsekwencjami ewentualnych zmian kursów walutowych dla spółek publicznych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. W artykule analizie poddano kwestię, czy (i ewentualnie w jakich sytuacjach) zawarcie transakcji opcyjnej przez spółkę publiczną może być kwalifikowane jako informacja poufna. Rozważania obejmują m.in. definicję i cechy informacji poufnej w ogólności, przedstawienie pojęcia i rodzajów opcji walutowych, istoty „transakcji zerokosztowych”. Autor krytycznie odnosi się do błędnego zidentyfikowania w orzecznictwie Wojewódzkich Sądów Administracyjnych ryzyka związanego z zawarciem transakcji opcji walutowych oraz zbyt ogólnikowego opisania momentu powstania informacji poufnej związanej z zawarciem przez spółkę publiczną transakcji opcji walutowych i kryteriów warunkujących uznanie wiadomości związanej z transakcją opcji walutowych jako informacji poufnej. W ocenie Autora końcowe wnioski są odpowiednio adekwatne zarówno do innego rodzaju walutowych transakcji pochodnych, np. transakcji wymiany walutowej (fx forwards), jak i wielowalutowych swapów na stopę procentową (currency interest rate swaps), a nawet dotyczą także mutatis mutandis w równej mierze emitentów będących importerami.

Wprowadzenie

Wiele ze spółek publicznych zabezpiecza swoje przyszłe przepływy walutowe zawierając transakcje na pochodnych instrumentach finansowych. Tymczasem zmieniająca się w szybkim tempie wycena wartości zawartych przez emitentów derywatów stała się w ostatnim czasie przedmiotem wzmożonego zainteresowania Komisji Nad­zoru Finansowego², a dalej przedmiotem rozstrzygnięć Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie³. Komisja zwróciła uwagę, że w niektórych sytuacjach może się okazać, iż zaangażowanie spółki publicznej w transakcje pochodne będzie stanowiło informację poufną, co z kolei związane jest nierozerwalnie z rygorystycznymi obowiązkami raportowymi.

Mając na względzie, że stan faktyczny opisany we wspomnianych orzeczeniach sądu administracyjnego dotyczył sytuacji eksporterów, poniższe rozważania będą prowadzone na przykładzie zawieranych przez eksporterów właśnie opcji walutowych, w tym w formie tzw. strategii zerokosztowych.

Orzeczenia sądów administracyjnych

Analizę rozpocząć należy od omówienia orzeczeń WSA⁴ dotyczących przedmiotowej materii, jak również stanowiska samej Komisji wyrażonego w tych wyrokach.

KNF w 2010 r. ukarała kilka spółek publicznych za nieprzekazanie informacji o zawartych przez te spółki kontraktach walutowych (w tym m.in. opcjach walutowych). Co istotne, według Komisji takie informacje powinny zostać ujawnione w dniu wystawienia przez emitentów opcji walutowych. Wskutek zaskarżenia rzeczonych decyzji administracyjnych, sprawy te zostały skierowane do WSA, który podtrzymywał decyzje Komisji.

Emitenci, których dotyczyły decyzje Komisji, zawierali z bankami m.in. transakcje opcji walutowych. Transakcje te były zawierane w ramach wyżej opisanych „strategii zerokosztowych” (tj. emitent będący eksporterem wystawiał na rzecz banku opcję call, a bank wystawiał takiemu przedsiębiorcy opcję put⁵). Zmiany kursów walut, mające miejsce w latach 2008–2009, spowodowały znaczącą negatywną wycenę opcji call wystawionych (w ramach „strategii zerokosztowych”) przez spółki publiczne.

Jak wynika z uzasadnienia wyroku utrzymującego karę nałożoną na emitenta „P.” S.A.⁶, karę pieniężną nałożono w związku z faktem, że wartość wystawionych przez emitenta (i jego spółki zależne) pochodnych kontraktów walutowych przekraczała wartość wpływów w walutach obcych analizowaną (co bardzo istotne dla dalszych rozważań) w ramach odpowiednich okresów sprawozdawczych. Zdaniem sądu administracyjnego, stwarzało to niebezpieczeństwo powstania w danym okresie sprawozdawczym nieograniczonej straty finansowej po stronie wystawcy opcji, a w konsekwencji mogło mieć istotny wpływ na jego skonsolidowany wynik finansowy. Podobne uzasadnienie miało orzeczenie sądu administracyjnego w sprawie wszczętej decyzją Komisji wobec spółki „Z.” S.A.⁷. Również i w tym przypadku Komisja podkreśliła istnienie konieczności porównania nominałów wystawionych przez emitenta opcji ze spodziewanymi wpływami walutowymi w okresach sprawozdawczych, czyli w okresach, w których transakcje wiązały strony, ale niekoniecznie w okresach, w których były one rozliczane. Rozpatrując skargi na decyzje administracyjne, sąd administracyjny zwrócił uwagę, że zdarzeniem powodującym powstanie informacji poufnej było „zawarcie umów transakcji walutowych w zakresie, w jakim przekraczały one wpływy w walutach obcych w danych okresach sprawozdawczych”⁸ oraz „Ryzyko nieograniczonej straty, mające być skutkiem wystawionych od dnia 8.9.2008 r. opcji kupna obejmowało nie tylko fakt, że wartość wystawionych opcji znacznie przekraczała planowane wpływy walutowe w okresach sprawozdawczych, w których opcje były [...]