Abstrakt
Niniejsza publikacja nawiązuje do wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich z 19.7.2011 r.1, skierowanego do Ministra Sprawiedliwości, a poruszającego m.in. problematykę art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji2. W artykule omówiono nietrafną i zbyt restrykcyjną regulację dotyczącą możliwości zawieszenia komornika sądowego w czynnościach. Zgodnie z obecnym stanem prawnym komorniczy samorząd zawodowy jest zupełnie pozbawiony prawa do wpływania, współdecydowania i współbrania odpowiedzialności na i za decyzję o zawieszeniu komornika sądowego, co narusza standardy zagwarantowane Konstytucją. Ponadto, mająca zastosowanie do komorników obowiązująca regulacja daje podstawę do przyjęcia nieuzasadnionego różnicowania grup zawodowych zaliczających się do kategorii funkcjonariuszy publicznych.
Zawieszenie komornika sądowego w czynnościach – uwarunkowania prawne
Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 KomSEgzU, Minister Sprawiedliwości zawiesza komornika w czynnościach, jeżeli przeciwko komornikowi jest prowadzone postępowanie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Obecne brzmienie przepisu art. 15 ust. 1 pkt 1 KomSEgzU ukształtowane zostało przez art. 1 pkt 13 ustawy z 24.5.2007 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw3, która weszła w życie z dniem 28.12.2007 r. Zauważyć należy, że przepis art. 15 KomSEgzU, w ramach tekstu pierwotnego ustawy4, dotyczył instytucji odwołania komornika sądowego przez Ministra Sprawiedliwości w wypadkach szczegółowo wskazanych w tym przepisie. Instytucja zawieszenia komornika sądowego w czynnościach do dnia wejścia w życie przepisów ZmKomSEgzU07 umiejscowiona była w rozdziale 10 KomSEgzU, traktującym o odpowiedzialności dyscyplinarnej komorników. Zawieszenie komornika sądowego, według stanu prawnego bezpośrednio poprzedzającego stan ukształtowany ZmKomSEgzU07, każdorazowo łączyło się z wszczęciem postępowania dyscyplinarnego przez uprawnione podmioty, w tym Ministra Sprawiedliwości. Minister Sprawiedliwości, jako podmiot inicjujący postępowanie dyscyplinarne, mógł zawiesić komornika w czynnościach. Również komisja dyscyplinarna mogła zawiesić w czynnościach komornika, przeciwko któremu wszczęto postępowanie dyscyplinarne lub karne. Zarówno na postanowienie Ministra Sprawiedliwości, jak i na uchwałę komisji dyscyplinarnej o zawieszeniu komornika w czynnościach, przysługiwało zażalenie do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych (art. 74 i 78 KomSEgzU w brzmieniu na dzień 19.6.2006 r.).
Zaprezentowany powyżej skrótowo poprzednio obowiązujący porządek prawny, dotykający problematyki zawieszenia w czynnościach komornika sądowego, nie był wolny od wad i niewątpliwie wymagał reakcji ustawodawcy. Atmosfera polityczna, a przede wszystkim społeczna, wprowadzania zmian do KomSEgzU poprzez ZmKomSEgzU07, jest faktem powszechnie znanym. Przypisywana komornikom sądowym odpowiedzialność za nieefektywność egzekucji, jednostkowe, przy czym medialne, a co za tym idzie społecznie nośne, zachowania nieetyczne czy nawet bezprawne przedstawicieli tej korporacji, spowodowały wykreowanie woli politycznej dla systematyzacji nadzoru nad działalnością komorników sądowych. Jakkolwiek społeczne zapotrzebowanie na skuteczne regulacje względem danej grupy zawodowej nie powinno być ignorowane przez ustawodawcę, to nie może ono jednak prowadzić do wdrażania norm prawnych, które byłyby niezgodne z porządkiem konstytucyjnym aktualnym na moment wprowadzania zmian.
Rola samorządu
Zgodnie z [...]