Abstrakt

Sporządzanie apelacji przez obrońcę lub oskarżonego w postępowaniu karnym z reguły nie jest czynnością, w którą sąd władczo wkracza lub którą sąd bywa zainteresowany. Zasadą jest bowiem, że to, co znajdzie się w apelacji oraz to, w jaki sposób zostanie ona sporządzona, nie podlega ocenie przez sąd I instancji, który dokonuje jedynie formalnej kontroli środka zaskarżenia, zachowania terminu do jego wniesienia oraz uprawnienia wnoszącego do składania takiego środka. W sprawach karnych, w których jako materiał dowodowy znajdują się materiały niejawne opatrzone właściwymi klauzulami¹, sporządzanie apelacji może jednak powodować pewne problemy. Stefan Jaworski, w artykule opublikowanym w „Monitorze Prawniczym” Nr 17/2011² wyraził pogląd, że obrońca oskarżonego nie ma uprawnienia do przetwarzania informacji niejawnych po zapoznaniu się z nimi w tajnej kancelarii, nie może materii niejawnej umieścić w środku zaskarżenia, jakim jest apelacja, a ponadto wskazał na możliwe konsekwencje w zakresie rozpoznania takiej apelacji przez sąd odwoławczy. Z niektórymi tezami zawartymi w tej publikacji, odnoszącymi się do możliwości wykorzystania i przetwarzania informacji niejawnych w środkach zaskarżenia, nie sposób jednak się zgodzić. Wydaje się, że warto wskazać na kilka aspektów związanych ze sporządzaniem apelacji w sprawie karnej, w której wykorzystano materiały niejawne.

Zasady dostępu do materiałów niejawnych w postępowaniu karnym

Sposób postępowania z protokołami przesłuchań oskarżonych, świadków, biegłych i kuratorów, a także innymi dokumentami lub przedmiotami, na które rozciąga się obowiązek zachowania tajemnicy państwowej, służbowej albo związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji, jak również dopuszczalny sposób powoływania się na takie przesłuchania, dokumenty i przedmioty w orzeczeniach i pismach procesowych, a zatem sposób postępowania z materiałami niejawnymi, uregulowany jest w wydanym w oparciu o delegację ustawową, przewidzianą w art. 181 § 2 KPK, rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 18.6.2003 r. w sprawie sposobu postępowania z protokołami przesłuchań i innymi dokumentami lub przedmiotami, na które rozciąga się obowiązek zachowania tajemnicy państwowej, służbowej albo związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji³.

Pomocniczo, w zakresie nieuregulowanym w Kodeksie postępowania karnego i PostProtDokTajR, zastosowanie będzie miała ustawa z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejawnych⁴, która określa zasady ochrony informacji wymagających ochrony przed nieuprawnionym ujawnieniem, a także sposób postępowania z takimi materiałami. Zgodnie z art. 2 pkt 5 OchrInfNiejU, przetwarzaniem informacji niejawnych są wszelkie operacje wykonywane w odniesieniu do informacji niejawnych i na tych informacjach, w szczególności ich wytwarzanie, modyfikowanie, kopiowanie, klasyfikowanie, gromadzenie, przechowywanie, przekazywanie lub udostępnianie.

PostProtDokTajR zawiera regulacje związane z udostępnianiem materiałów niejawnych m.in. stronom postępowania. Zgodnie z [...]