Abstrakt

Do końca 2010 r. zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych określone były w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23.12.2009 r. w sprawie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących¹, zgodnie z którym zwolnieniem z obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej objęta była sprzedaż usług prawniczych. Aktualnie zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Finansów z 26.7.2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących² obowiązek taki istnieje, jednak podatnicy świadczący te usługi będą mogli skorzystać z innego rodzaju zwolnień, omówionych w niniejszym artykule.

Wprowadzenie

Ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług³ nakłada na podatników obowiązek prowadzenia ewidencji w celu poprawnego zadeklarowania zobowiązania podatkowego. Podatnicy korzystający ze zwolnienia od podatku (tzw. zwolnienie podmiotowe) z uwagi na nieprzekroczenie w poprzednim roku podatkowym, czyli w 2010 r., kwoty obrotu w wysokości 150 000 zł prowadzą ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym (art. 109 ust. 1 VATU). Natomiast podatnicy, którzy z uwagi na wykonywane czynności zobowiązani są do rozliczania podatku od towarów i usług, prowadzą ewidencję zawierającą takie dane jak:

• kwoty określone w art. 90 VATU,
• dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania,
• wysokość podatku należnego,
• kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz
• inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

W związku z tym, że podatnicy świadczący usługi prawnicze nie mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego (art. 113 ust. 13 pkt 2 VATU), prowadzą ewidencję właściwą dla podatników odprowadzających VAT. Oprócz zakupionych towarów i usług służących wykonywanej działalności mają obowiązek wykazania całej sprzedaży bez względu na to, kim jest nabywca usług. Ewidencja powinna zawierać dane dotyczące sprzedaży zarówno na rzecz innych podatników VAT, osób prawnych niebędących podatnikami VAT, rolników ryczałtowych, jak również osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Dodatkowo, VATU nakłada szczególny obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy fiskalnej. Co do zasady, obowiązkiem objęci są podatnicy VAT dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów) oraz rolników ryczałtowych (art. 111 ust. 1 VATU). Jednak minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, zwolnić z obowiązku stosowania kas fiskalnych niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Zobowiązany jest on określić czas obowiązywania zwolnienia i warunki do skorzystania z niego. Wydając rozporządzenie, minister kieruje się interesem publicznym, w szczególności zaś sytuacją budżetu państwa.

Do końca 2010 r. zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych określone były w ZwolEwKasRejR09. Zgodnie z jego treścią, zwolnieniem objęte było świadczenie usług prawniczych, rachunkowo-księgowych, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (poz. 17 załącznika do ZwolEwKasRejR09). W związku z tym, że zwolnienia z obowiązku używania kas fiskalnych są przyznawane na czas określony, Minister Finansów wydał ZwolEwKasRejR10.

Podziału zwolnień zawartych w ZwolEwKasRejR10 można dokonać w oparciu o kryterium czasu i zakresu obowiązywania. Ze względu na kryterium czasowe zwolnienia dzieli się na te, które przysługiwały do 30.4.2011 r. oraz przysługujące do 31.12.2012 r.

Do 30.4. br. zwolnienie obejmowało:

• te czynności, które były zwolnione do 31.12.2010 r. zgodnie z załącznikiem ZwolEwKasRejR09, a nie zostały wymienione w ZwolEwKasRejR10, m.in. usługi prawnicze⁴;
• podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług wymienionych w poz. 1–33 załącznika do ZwolEwKasRejR09, jeżeli w 2010 r. udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w całkowitych obrotach osiągniętych ze sprzedaży na rzecz konsumentów był wyższy niż 70%;
• podatników opłacających zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej, jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania; zwolnienie dotyczyło jedynie wymienionych rodzajów prowadzonej działalności gospodarczej, m.in. usług ślusarskich, usług w zakresie mechaniki maszyn i urządzeń rolniczych.

Do 31.12.2012 r. zwolnienie z obowiązku ewidencyjnego obejmuje:

• sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do ZwolEwKasRejR10;
• podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług wymienionych w poz. 1–32 załącznika do ZwolEw­KasRejR10, jeżeli w poprzednim roku podatkowym udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w całkowitych obrotach osiągniętej ze sprzedaży na rzecz konsumentów był wyższy niż 80%;
• podatników rozpoczynających po 31.12.2010 r. sprzedaż, o której mowa w poz. 1–32 załącznika do ZwolEwKasRejR10, w przypadkach gdy przewidywany przez podatnika udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w całkowitych obrotach na rzecz konsumentów do zrealizowania do końca roku, w którym rozpoczęto wykonywanie sprzedaży, będzie wyższy niż 80%;
• podatników, u których kwota obrotu osiągnięta ze sprzedaży na rzecz konsumentów nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40 000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania;
• podatników, którzy rozpoczynają sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w 2011 r. lub 2012 r., pod warunkiem nieprzekroczenia kwoty obrotów w wysokości 20 000 zł w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność.

Ze względu na zakres, jakim objęta jest sprzedaż podlegająca ewidencji, na kasie fiskalnej [...]