Abstrakt

Przeciwdziałanie antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców jest jednym z celów ustawy z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów¹. OchrKonkurU przeciwdziała praktykom ograniczającym konkurencję, antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców i ich związków oraz praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów. Artykuł, podzielony na trzy części, przedstawia praktyczne problemy związane z koncentracjami przedsiębiorców, dotyczące obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji (cz. I), zasad liczenia obrotu (cz. II) oraz reguł ustalania rynków właściwych (cz. III).

Uwagi ogólne

Obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji jest determinantą wyznaczającą obowiązek notyfikowania organowi antymonopolowemu zamiaru koncentracji. Zatem przesłanką zgłoszenia Prezesowi UOKiK zamiaru koncentracji jest przekroczenie przez przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji ustawowych wielkości obrotów na określonym rynku: krajowym (art. 13 ust. 1 pkt 1 OchrKonkurU) lub światowym (art. 13 ust. 1 pkt 2 OchrKonkurU).

Praktyka stosowania OchrKonkurU ukazuje szereg problemów pojawiających się przy ustalaniu wielkości obrotów przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji. Problemy dotyczą zwłaszcza koncentracji dokonywanych przez przedsiębiorców wchodzących w skład grup kapitałowych. Bowiem w sytuacji dokonywania koncentracji przez przedsiębiorców należących do grup kapitałowych, należy wyodrębnić przedsiębiorców wchodzących w skład grupy i ustalić (obliczyć) obrót osiągnięty przez całą grupę kapitałową.

Istotne problemy z zasadami liczenia obrotu pojawiają się również w sytuacji, gdy przedsiębiorcy uczestniczący w koncentracji należą do światowej grupy kapitałowej. W tym przypadku również niezbędne staje się ustalenie struktury grupy kapitałowej, a dodatkowo zbadanie, jaka część obrotu jest realizowana na terytorium RP (jaka część obrotu może być przypisana do terytorium RP).

Należy wskazać, że przedsiębiorcy dokonujący zgłoszenia na formularzu WID są zobowiązani podać informacje dotyczące własności i kontroli w ramach grupy kapitałowej². Powyższy obowiązek oznacza, że dla każdego z przedsiębiorców bezpośrednio uczestniczących w koncentracji należy przedstawić zestawienie wszystkich przedsiębiorców należących do grupy kapitałowej oraz wskazać formalne i faktyczne podstawy bezpośredniej lub pośredniej kontroli, jaką sprawuje on nad innymi przedsiębiorcami albo jaka jest sprawowana nad nim, z przedstawieniem charakterystyki grup kapitałowych³.

Obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji

Ustawodawca ustanowił w OchrKonkurU ogólne reguły obliczania obrotu przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji. Wskazane zasady mają kluczowe znaczenie, gdyż obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji został powiązany z osiągnięciem przez przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji określonej wysokości obrotów (tzw. progi bagatelności).

Obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji to zarówno obrót przedsiębiorców bezpośrednio uczestniczących w koncentracji, jak i pozostałych przedsiębiorców należących do grup kapitałowych, do których należą przedsiębiorcy bezpośrednio uczestniczący w koncentracji⁴. Powyższe oznacza, że przedsiębiorcy dokonujący koncentracji są zobowiązani uwzględnić nie tylko obrót wynikający ze swojego sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy, lecz również obrót innych przedsiębiorców wchodzących w skład grupy kapitałowej, do której należą.

W praktyce przedsiębiorcy przedstawiają obrót grupy kapitałowej przez dostarczenie sprawozdania skonsolidowanego sporządzonego dla całej grupy. W sprawozdaniu skonsolidowanym zawarta jest wysokość obrotu osiągniętego w roku obrotowym po dokonaniu wyłączeń obrotu dokonywanego w ramach grupy (tzw. obrotu wewnętrznego). Ma to istotne znaczenie, gdyż obrotu dokonywanego pomiędzy przedsiębiorcami w ramach grupy kapitałowej nie uwzględnia się przy obliczaniu obrotu przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji⁵.

Ustawodawca wprowadził wyjątek od powyższej reguły liczenia obrotów przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji. Mianowicie, w przypadku koncentracji polegającej na przejęciu kontroli, zgodnie z art. 13 ust. 2 pkt 2 OchrKonkurU oraz nieprzekroczeniu progów bagatelności z art. 14 ust. 1 OchrKonkurU (obrót przedsiębiorcy, nad którym ma nastąpić przejęcie, nie przekroczył w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie 10 000 000 euro), obrót oblicza się na podstawie art. 16 ust. 2 OchrKonkurU.

Ratio legis tego przepisu wskazuje, że obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji obejmuje zarówno obrót przedsiębiorcy, nad którym ma być przejęta kontrola (przedsiębiorca bierny), jak i przedsiębiorców od niego zależnych. W związku z tym ustalając wysokość obrotu nie należy brać pod uwagę obrotu tego przedsiębiorcy, który wyzbywa się kontroli. Stanowi to prawidłową konsekwencję faktu, że [...]