Abstrakt

Punktem wyjścia do rozważań poruszonych w niniejszym artykule jest ustawa z 5.12.2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi¹. Akt ten obowiązuje od 3.8.2009 r., z wyjątkiem przepisów art. 1 pkt 17–19, które weszły w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, tj. 28.2.2009 r.².

ZmKSHU, dokonuje w zakresie swojej regulacji, wdrożenia dyrektyw obowiązujących dla poszczególnych rodzajów spółek państw członkowskich Unii Europejskiej, których adresatem niewątpliwie jest również Polska. Postępująca informatyzacja życia codziennego nie może ominąć również w swym zastosowaniu spółek. Po­trzeba stworzenia norm prawnych jest przede wszystkim wynikiem zobowiązań akcesyjnych. Najistotniejsze uregulowania nowelizacji, w ślad za Dyrektywą 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.7.2007 r. w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym³, odnoszą się do organizacji walnego zgromadzenia oraz związanych z tym praw akcjonariuszy. Niniejszy artykuł ma m.in. na celu przybliżenie tematyki związanej z wykonywaniem praw korporacyjnych – prawa uczestniczenia w walnym zgromadzeniu i prawa głosu z akcji przez akcjonariuszy oraz inne osoby uprawnione z akcji, w szczególności przez zastawników. Pierwsza część artykułu poświęcona była regulacjom unijnym, druga krajowym.

Przepisy krajowe

1. Zakres podmiotowy

Ustawodawca polski adresuje przepisy KSH o walnych zgromadzeniach zarówno do spółek publicznych, jak i prywatnych (zamkniętych). Stosownie do art. 4 § 1 pkt 6 KSH, spółka publiczna oznacza spółkę w rozumieniu przepisów ustawy z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych⁴. W oparciu o definicję zamieszczoną w art. 4 pkt 20 OfertPublU, w zw. z art. 3 pkt 26 ustawy z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi⁵, spółką publiczną będzie taka spółka, w której co najmniej jedna akcja jest zdematerializowana w rozumieniu przepisów ObrInstrFinU, z wyjątkiem spółki, której akcje zostały zarejestrowane na podstawie art. 5a ust. 2 ObrInstrFinU. W związku z aktualną regulacją spółki publicznej, de lege ferenda postuluje się takie sformułowanie przepisów przez ustawodawcę, które zakresem podmiotowym obejmą spółki publiczne, a nie tylko te, których akcje notowane są na rynku regulowanym, a których akcje zostały wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu⁶. Dodając, że jedną z konsekwencji transformacji spółki prywatnej w spółkę publiczną jest to, iż przestają obowiązywać w zasadzie przepisy przewidziane dla spółek prywatnych, zamieszczone w KSH. Zamiast regulacji kodeksowych, zastosowanie znajdują przepisy ustaw regulujących publiczny obrót papierami wartościowymi, reżimowi których spółka musi się podporządkować.

Z przepisów zawartych w ZmKSHU wynika, że polski prawodawca zamierza wdrożyć przepisy zawarte w dyrektywie 2007/36, dotyczą, co do zasady, spółek publicznych. Jednak od zasady tej można znaleźć kilka odstępstw. Sądzić można, że zarówno spółki publiczne, jak i niepubliczne, obejmują swoim zakresem m.in. art. 400 i 401, względnie też art. 406⁵ § 1, art. 412¹ § 2 oraz art. 428 KSH.

2. Walne zgromadzenie spółki publicznej

Realizacja prawa do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, na akcjach zdeponowanych na rachunku papierów wartościowych w publicznym obrocie papierami wartościowymi, wiąże się z akcjami niemającymi formy dokumentu. De lege lata, zgodnie z nowymi przepisami KSH – art. 402¹ § 1, walne zgromadzenie spółki publicznej zwołuje się przez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej spółki oraz w sposób określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z przepisami OfertPublU. Rzeczony przepis, wdraża zasadę push towards investors („pchnięcie informacji do inwestorów”), stosownie do której sposób zwołania walnego zgromadzenia powinien zapewniać skuteczne i niedyskryminujące przekazanie informacji do publicznej wiadomości w całej UE⁸. W praktyce, spółki będą zatem zobowiązane zamieszczać ogłoszenie na swojej stronie internetowej oraz za pośrednictwem wskazanej w drodze uchwały przez KNF jednej lub więcej osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej – agencji informacyjnej, zgodnie z przepisem art. 58 w zw. z art. 56 ust. 1 oraz art. 70 pkt 1 i 3 OfertPublU. Ogłoszenie powinno być dokonane co najmniej na 26 dni przed terminem walnego zgromadzenia (art. 402¹ § 2 KSH).

Ustawodawca, tworząc ramy prawne do aktywnego uczestniczenia przez akcjonariuszy w podejmowaniu decyzji w spółce, wprowadza obowiązek wykorzystania technik on-line. Ogłoszenie o walnym zgromadzeniu spółki publicznej powinno zawierać m.in. precyzyjny opis procedur dotyczących uczestniczenia w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu, w szczególności informacje o sposobie wykonywania prawa głosu przez pełnomocnika, w tym o formularzach stosowanych podczas głosowania przez pełnomocnika, oraz sposobie zawiadamiania spółki przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej o ustanowieniu pełnomocnika, informację, że prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają tylko osoby będące akcjonariuszami spółki w dniu rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu [art. 402² pkt 2 lit. d) KSH]. Ponadto, spółka publiczna prowadzi własną stronę internetową i zamieszcza na niej od dnia zwołania walnego zgromadzenia formularze pozwalające na wykonywanie prawa głosu przez pełnomocnika lub drogą korespondencyjną, jeżeli nie są one wysyłane bezpośrednio do wszystkich akcjonariuszy. Jeżeli formularze, o których mowa w art. 402³ § 1 pkt 5 KSH, z przyczyn technicznych nie mogą zostać udostępnione na stronie internetowej, spółka publiczna wskazuje na tej stronie sposób i miejsce uzyskania formularzy. W takim przypadku, spółka publiczna wysyła formularze nieodpłatnie pocztą każdemu akcjonariuszowi na jego żądanie. Ze względu na bezpieczeństwo, np. ewentualny brak odpowiedniego oprogramowania, w tym również przypadku, nie dopuszcza się zwykłej drogi mailowej. Wspomniane formularze, powinny zawierać proponowaną treść uchwały walnego zgromadzenia i umożliwiać identyfikację akcjonariusza oddającego głos oraz jego pełnomocnika, jeżeli akcjonariusz wykonuje prawo głosu przez pełnomocnika oraz zamieszczenie instrukcji dotyczących sposobu głosowania w odniesieniu do każdej z uchwał, nad którą głosować ma pełnomocnik (por. art. 402¹ § 1, art. 402³ § 1 pkt 5 oraz § 2, § 3 pkt 1 i 4 KSH). Generalnie, przepisy art. 402¹–402³ KSH, stanowią implementację art. 5 dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21.4.2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych¹¹. Dyrektywa 2004/39 jednak nie precyzuje wprost niezbędnej treści formularzy, tak jak uczyniono to w art. 402³ § 3 KSH. Regulamin walnego zgromadzenia może przewidywać inne elementy, jakie powinny zawierać formularze. Przed dniem 3.8.2009 r., niektóre informacje dotyczące spółek, dostępne były na prowadzonych przez nie korporacyjnych stronach internetowych. Jednak, wymóg ten wynikał z prawa giełdowego, m.in. postanowień Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW, stanowiących załącznik do uchwały Nr 12/1170/2007 Rady Nadzorczej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. z 4.7.2007 r.¹². W szczególności, spółka, która będzie przeprowadzać transmisję internetową z walnym zgromadzeniem powinna poinformować o tym fakcie, miejscu oraz czasie (dacie i godzinie) transmisji w ogłoszeniu o zwołaniu walnego zgromadzenia (art. 402² pkt 1 KSH).

Zgodnie z art. 411¹ § 2 i 3 KSH, spółka publiczna niezwłocznie udostępnia na stronie internetowej formularze pozwalające na wykonywanie prawa głosu, dotyczące projektów uchwał zgłoszonych przez akcjonariuszy i ogłoszonych na stronie internetowej zgodnie z art. 401 § 4 KSH. Obowiązek niezwłocznego udostępnienia akcjonariuszom ww. dokumentów jest rzeczą pożądaną z punktu widzenia ochrony ich interesów oraz spółki. Równocześnie stwierdza się, że [...]