Abstrakt

Przepisy postępowania cywilnego zobowiązują stronę, aby w ściśle określonych postępowaniach pisma procesowe składała na urzędowych formularzach. Powinny być one zatem ogólnie dostępne. Jeżeli pismo nie zostanie wniesione na wymaganym formularzu, strona zostaje wezwana do jego uzupełnienia. Jednak często się zdarza, że osoby pozbawione wolności przebywające w aresztach śledczych bądź zakładach karnych nie mogą prawidłowo wykonać tego zobowiązania, gdyż nie są w stanie zdobyć formularza potrzebnego do uczynienia zadość obowiązkowi uzupełnienia braków formalnych – co rodzi dla nich negatywne konsekwencje procesowe. Autorzy niniejszego artykułu wyrażają pogląd, że w obecnym stanie prawnym należy stosować szeroką interpretację art. 5 KPC i stosować praktykę przesyłania wymaganego urzędowego formularza stronie pozbawionej wolności przez przewodniczącego. Ponadto, postulują uregulowanie obowiązku doręczenia, a więc przesłania niezbędnych formularzy osobom pozbawionym wolności w Kodeksie postępowania cywilnego.

Wprowadzenie

Postępowanie uproszczone zostało wprowadzone do polskiego systemu prawnego ustawą z 24.5.2000 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji¹. Niniejsza ustawa weszła w życie 1.7.2000 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 6 lit. b), pkt 7 i 61, w zakresie art. 505² KPC, które weszły w życie 1.10.2000 r.

W Kodeksie postępowania cywilnego postępowaniu uproszczonemu poświęcony jest Dział VI znajdujący się w Części pierwszej Księdze pierwszej Tytule VII. Zgodnie z art. 505² KPC, pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo zawierające wnioski dowodowe wnoszone w postępowaniu uproszczonym powinny być sporządzone na urzędowych formularzach. Jeżeli postępowanie uproszczone zbiegło się z postępowaniem nakazowym lub postępowaniem upominawczym na formularzach urzędowych składa się także środki odwoławcze od wydanych w tym trybie orzeczeń. Wymóg złożenia zarzutów na urzędowym formularzu przewiduje art. 493 § 2 KPC, natomiast sprzeciwu art. 503 § 2 KPC. W konsekwencji w każdej sytuacji, w której postępowanie toczy się z zastosowaniem reguł postępowania uproszczonego, strony mają obowiązek wnieść wymienione wyżej pisma procesowe na odpowiednim formularzu.

O skierowaniu sprawy do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym decyzje podejmuje sąd, przed którym sprawa została wytoczona. Jeżeli sprawa zostanie skierowana do rozpoznania w tym trybie, strona, która wniosła pozew zostaje zobowiązana do złożenia go na urzędowym formularzu. Brak wykonania tego zobowiązania skutkuje wydaniem przez przewodniczącego zarządzenia o zwrocie pozwu. W przypad­ku jego uzupełnienia sprawie nadaje się dalszy bieg.

Jeżeli sprawę przekazano na posiedzenie niejawne celem wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, bądź w postępowaniu nakazowym, środki odwoławcze przysługujące od tych orzeczeń (sprzeciw, zarzuty) także muszą być wniesione na urzędowym formularzu. Także sprzeciw od wyroku zaocznego wydanego w sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, wnosi się na formularzu. Jeżeli pozwany nie zachował rygorów zawartych w art. 505² KPC, przewodniczący na podstawie art. 130¹ KPC wzywa pozwanego do uzupełnienia braków formalnych poprzez złożenie sprzeciwu, bądź zarzutów na urzędowym formularzu SP w terminie tygodniowym, pod rygorem odrzucenia sprzeciwu, bądź zarzutów.

W doktrynie i orzecznictwie przyjęto, że formularze urzędowe mają służyć uporządkowaniu procesu, a także pomóc stronom w zredagowaniu stanowiska procesowego². Służą także [...]