Czasopisma logo

Monitor Prawniczy

nr 3/2008

Dyrektywa 2007/36/WE w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy i jej wpływ na prawo polskie – cz. II

Krzysztof Oplustil
Autor jest adiunktem w Katedrze Polityki Gospodarczej Uniwersytetu Jagiellońskiego, członkiem Centrum C-law.org.
Abstrakt

Pierwsza część artykułu (MoP Nr 2/2008) zawierała omówienie wstępnych zagadnień dotyczących zakresu regulacji dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu i Rady z 11.7.2007 r. w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym1 (dalej jako: dyrektywa), definicji akcjonariusza, przygotowania walnego zgromadzenia, a także wymogów dotyczących udziału w nim. Druga część opracowania poświęcona została: udziałowi w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych, prawu do zadawania pytań, wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika, kwestiom formalnym wiążącym się z udzieleniem pełnomocnictwa, głosowaniu korespondencyjnemu, obowiązkom publikacyjnym dotyczącym wyników głosowań.

Udział w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych

Istotną regulację, która uwzględnia rozwój nowocze­snych form komunikacji i wychodzi naprzeciw postulatom inwestorów, zawiera art. 8 dyrektywy dotyczący udziału w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych. Podkreślenia wymaga, że przepis ten nie zobowiązuje spółek do stosowania tych środków przy organizacji walnego zgromadzenia. Adresatem tego przepisu są Państwa Członkowskie, które zostały obowiązane do zezwolenia spółkom na oferowanie swoim akcjonariuszom wszelkich form udziału w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych. Innymi słowy, Państwa Członkowskie powinny wprowadzić regulacje dopuszczające możliwość wykorzystania przez spółki tych środków przy przeprowadzeniu walnego zgromadzenia i określające co najmniej ramowe zasady ich użycia. Ostateczna decyzja w tym zakresie należy jednak do spółki publicznej. Artykuł 8 ust. 1 lit. a)–c) dyrektywy określa otwarty („w szczególności”) katalog tych środków. Są to:

  • transmisja obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym;
  • dwustronna komunikacja w czasie rzeczywistym, w ramach której akcjonariusze mogą wypowiadać się na walnym zgromadzeniu, przebywając w innym miejscu;
  • mechanizm oddawania głosów przed lub w trakcie walnego zgromadzenia, bez konieczności ustanowienia pełnomocnika fizycznie obecnego na zgromadzeniu.
Podkreślić należy „neutralność technologiczną” dyrektywy, wyrażającą się w braku odniesienia do konkretnego medium lub technologii oraz w posługiwaniu się szerokimi i otwartymi sformułowaniami. Taką technikę legislacyjną powinien również zastosować polski prawodawca, co pozwoli uniknąć problemów interpretacyjnych dotyczących dopuszczalności wykorzystania mediów niewymienionych w ustawie oraz uczyni zbędnym konieczność dostosowywania tekstu przepisów do postępu technicznego.

1. Internetowe walne zgromadzenie

W odniesieniu do przypadku określonego w art. 8 ust. 1 lit. a) dyrektywy, w aktualnym stanie rozwoju techniki w rachubę wchodzi przede wszystkim transmisja obrad walnego zgromadzenia na żywo w Internecie, co umożliwi ich bieżące śledzenie na ekranach indywidualnych komputerów nieobecnym akcjonariuszom, znajdującym się w dowolnym miejscu kuli ziemskiej (tzw. internetowe walne zgromadzenie). Od uznania spółki zależy, czy transmisja ta będzie dostępna wyłącznie akcjonariuszom, po uprzednim zalogowaniu się na odpowiedniej stronie internetowej, czy wszystkim zainteresowanym osobom. Spółka może umożliwić nieobecnym akcjonariuszom wykonywanie ich praw korporacyjnych (prawa głosu, prawa zadawania pytań, zgłaszania sprzeciwu do protokołu) przy wykorzystaniu środków elektronicznych, uznając ich za prawnych uczestników walnego zgromadzenia, bądź ograniczyć się tylko do transmisji obrad on-line (co nota bene jest możliwe już de lege lata2). Podkreślenia wymaga jednak, że prawodawca europejski kierował się wyobrażeniem walnego zgromadzenia jako zebrania przynajmniej części akcjonariuszy, członków organów kierowniczych spółki i protokołującego uchwały notariusza, którzy są fizycznie obecni w określonym geograficznie miejscu3.

Treść powołanego art. 8 ust. 1 dyrektywy nie daje podstaw do stwierdzenia, że pojęcie „walnego zgromadzenia” obejmuje także zdarzenie odbywające się wyłącznie w przestrzeni wirtualnej, w przypadku którego jednoczesne zgromadzenie akcjonariuszy w określonym geograficznie miejscu całkowi­cie zastąpiłaby ich komunikacja w formie audiowizualnej z wykorzystaniem sieci komputerowej (tzw. czysto wirtualne zgromadzenie)4. Prawodawca polski mógłby jednak wyjść ponad minimalny standard dyrektywy (por. art. 3) i dopuścić organizację tego typu „walnych zgromadzeń”, jeżeli zezwalałby na to statut spółki. Z punktu widzenia małych, niepublicznych spółek akcyjnych bardziej pożądane wydaje się dopuszczenie podejmowania uchwał przez akcjonariuszy w trybie pisemnym lub emailowym, bez zwoływania walnego zgromadzenia, na wzór regulacji przewidzianej art. 227 § 2 KSH w odniesieniu do spółki z o.o.

2. Tzw. telezgromadzenie

Artykuł 8 ust. 1 lit. b) dyrektywy odnosi się do tzw. telezgromadzenia, w przypadku którego zebrania akcjonariuszy organizowane są równolegle w kilku odległych od siebie miejscowościach, mogących znajdować się w różnych Państwach Członkowskich UE. Dzięki wykorzystaniu satelitarnych środków (dwustronnej) transmisji dźwięku i obrazu, akcjonariusze obecni w różnych miejscach mogą komunikować się ze sobą. Akcjonariusze nie muszą wówczas przybywać do miasta, w którym odbywa się „centralne” walne zgromadzenie, lecz do miejscowości położonej bliżej miejsca ich rezydencji, i za pomocą udostępnionych przez spółkę środków technicznych mogą współuczestniczyć w obradach koordynowanych z miejsca głównych obrad na takich samych zasadach (zadając pytania zarządowi, głosując, zgłaszając sprzeciw do protokołu), jak akcjonariusze zebrani w tym miejscu. Występuje wówczas [...]