Abstrakt

Przedmiot niniejszego artykułu stanowią rozważania dotyczące charakteru prawnego usługi hostingu danych osobowych. Wobec braku definicji legalnej pojęcia hostingu, Autor podejmuje próbę jej skonstruowania w oparciu o wskazanie konstruktywnych elementów tej usługi. Przedstawia także zakres pojęcia danych osobowych oraz różnice pomiędzy administratorem danych a podmiotem przetwarzającym dane osobowe na zlecenie – jako podstawową: decydowanie o celach przetwarzania danych osobowych oraz decydowanie o środkach przetwarzania danych. Analizie poddany zostaje zakres obowiązków i odpowiedzialności tych dwóch podmiotów w związku z przetwarzaniem danych osobowych.

Rozważania Autora prowadzą do wniosku, że dostawca usług hostingowych ponosi odpowiedzialność administracyjną związaną z przetwarzaniem danych osobowych wyłącznie w zakresie przestrzegania prze­pisów o zabezpieczeniu danych.

Wprowadzenie

Rozwój nowoczesnego społeczeństwa informacyjnego opiera się w dużej mierze na udostępnianiu w sieci Internet informacji przy wykorzystaniu usług świadczonych w tym celu przez wyspecjalizowane podmioty. Począwszy od organów władzy publicznej, które coraz częściej rezygnują z utrzymywania własnych systemów teleinformatycznych na rzecz korzystania z usług świadczonych im przez podmioty zewnętrzne, poprzez przedsiębiorców zlecających utrzymywanie własnych stron internetowych, a skończywszy na osobach fizycznych udostępniających tzw. user generated content, praktyka korzystania ze specjalistycznych usług hostingowych staje się coraz powszechniejsza. Już jednak samo zdefiniowanie pojęcia „hosting” na gruncie przepisów prawa polskiego napotyka na nie lada trudności – taki termin jest bowiem obcy polskiemu porządkowi prawnemu. A gdy dodać do tego tradycyjne już wątpliwości pojawiające się wtedy, gdy w grę wchodzi wykonywanie jakichkolwiek operacji na danych osobowych, które także mogą być (i coraz częściej są) przedmiotem usług hostingowych, problem zdaje się jawić w nowym świetle.

Hosting – próba definicji legalnej

Rozważania dotyczące charakteru prawnego usługi hostingu danych osobowych wypada rozpocząć od ustalenia, czym z punktu widzenia prawnego jest usługa określana tym właśnie mianem. Jak już wspomniano wyżej, słowo „hosting” nie zostało expressis verbis użyte przez polskiego ustawodawcę na określenie jakiegokolwiek rodzaju działalności gospodarczej. W szczególności, termin „hosting” nie został w ogóle użyty w ustawie z 18.7.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną¹. Powstaje więc pytanie, jaką treść normatywną należy przypisać pojęciom „hosting” oraz „usługi hostingowe”.

Nauka prawa definiuje hosting jako udostępnianie pamięci podłączonych do sieci serwerów w celu przechowywania i udostępniania różnego rodzaju danych², przechowywanie danych osób trzecich³, jako przechowywanie i udostępnianie w sieci danych pochodzących od usługobiorcy⁴, czy też wreszcie jako nieograniczone w czasie, samoistne przechowywanie danych w ten sposób, że dane te udostępniane są innym podmiotom⁵. Bardziej obrazowo, hosting określany bywa także mianem „udzielania miejsca na serwerze”⁶, co w sposób techniczny oddaje istotę usługi hostingu – podmiot świadczący tę usługę udostępnia miejsce na utrzymywanym przez siebie serwerze (stanowiącym element systemu teleinformatycznego) w celu przechowywania i udostępniania danych niepochodzących od tego podmiotu, ale od osób trzecich (usługobiorców usługi hostingu).

Definicji legalnej usługi hostingu skonstruowanej na zasadzie definicji klasycznej brak jest zarówno w prawie wspólnotowym, jak i w prawie polskim. W tym zakresie jednakże pewną przewagę nad prawem polskim wykazuje prawo wspólnotowe, które w ogóle używa pojęcia „hosting”. Ma to miejsce w przepisach podstawowego aktu prawnego regulującego zagadnienia handlu elektronicznego w systemie prawa Unii Europejskiej, jakim jest dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 8.6.2000 r. o niektórych prawnych aspektach społeczeństwa informacyjnego, w szczególności o handlu elektronicznym, na Wspólnym Rynku (zwana w skrócie dyrektywą o handlu elektronicznym)⁷. Mianowicie, art. 14 dyrektywy 2000/31 traktujący o zasadach wyłączenia odpowiedzialności podmiotu świadczącego opisaną w nim usługę społeczeństwa informacyjnego opatrzony został tytułem „hosting”. Usługa ta opisana została jako świadczenie „usługi społeczeństwa informacyjnego polegającej na przechowywaniu informacji przekazanych przez usługobiorcę” (art. 14 ust. 1 dyrektywy 2000/31). Odpowiednikiem art. 14 dyrektywy o handlu elektronicznym⁸ jest art. 14 UsługiElektrU – w przepisie tym jednak słowo „hosting” nie występuje. Zamiast tego usługa, której dotyczy przepis, opisana została jako udostępnianie zasobów systemu teleinformatycznego „w celu przechowywania danych przez usługobiorcę” (art. 14 ust. 1 UsługiElektrU). Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że przepis ten dotyczy właśnie usługi hostingu⁹.

Bazując na wskazanych wyżej sposobach rozumienia pojęcia hostingu pokusić się można o wskazanie pewnych konstytutywnych elementów składających się na ten rodzaj działalności, istotnych z punktu widzenia prowadzenia dalszych rozważań. Po pierwsze, podmiot świadczący usługi hostingowe dysponuje systemem teleinformatycznym¹⁰, który umożliwia przechowywanie danych i udostępnianie tych danych za pomocą sieci teleinformatycznych, w szczególności sieci Internet. Po drugie, podmiot ten umożliwia innym podmiotom (usługobiorcom usługi hostingu) umieszczanie danych pochodzących od tych podmiotów we własnym systemie teleinformatycznym. Po trzecie wreszcie, dane pochodzące od usługobiorców są przez podmiot świadczący usługi hostingowe przechowywane i udostępniane innym podmiotom za pomocą sieci teleinformatycznych, w szczególności sieci Internet. Podkreślić przy tym należy, że – w odróżnieniu od usługi cachingu – przechowywanie danych w usłudze hostingu z założenia nie jest ograniczone w czasie¹¹.

Podana wyżej definicja usługi hostingu ma charakter [...]