Abstrakt

Niniejszy artykuł podejmuje istotną problematykę uregulowań dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu i Rady w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym. Wpro­wadza ona szereg innowacyjnych zmian, z którymi będzie musiał się zmierzyć również polski ustawodawca implementując ją do naszego porządku prawnego. Autor analizując postanowienia dyrektywy opatrzył je cennymi odniesieniami do polskiego KSH, wskazując, które z przepisów będą wymagały nowelizacji. W II części opracowania (MoP Nr 3/2008) omówione zostaną ponadto następujące zagadnienia: udział w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych, prawo do zadawania pytań, wykonywanie prawa głosu przez pełnomocnika, kwestie formalne wiążące się z udzieleniem pełnomocnictwa, głosowanie korespondencyjne, obowiązki publikacyjne dotyczące wyników głosowań.

Wstęp

W dniu 11.7.2007 r. została uchwalona dyrektywa 2007/36/WE Parlamentu i Rady w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym¹ (dalej jako: dyrektywa). Dyrektywa stanowi jeden ze środków legislacyjnych, których przyjęcie Komisja Europejska zapowiedziała w Komunikacie z 2003 r., a które mają na celu unowocześnienie europejskiego prawa spółek oraz wzmocnienie ładu korporacyjnego w Unii Europejskiej². Skuteczna kontrola sprawowana przez akcjonariuszy poprzez uczestnictwo w walnym zgromadzeniu i wykonywanie wiążących się z nim praw korporacyjnych, jest – zdaniem organów Wspólnoty – „nieodzownym wymogiem dobrego ładu korporacyjnego i w związku z tym powinno się ją ułatwić i promować” (por. pkt 3 preambuły)³. Regulacje dyrektywy mają na celu głównie ułatwienie transgranicznego wykonywania uprawnień przez akcjonariuszy niebędących rezydentami w Państwie Członkowskim, w którym spółka ma swoją siedzibę statutową. Wymaga to usunięcia przeszkód istniejących w prawie krajowym, utrudniających akcjonariuszom-nierezydentom dostęp do istotnych informacji dotyczących walnego zgromadzenia oraz wykonywanie praw głosu bez konieczności fizycznej obecności na walnym zgromadzeniu. Z usunięcia tych przeszkód skorzystają również akcjonariusze-rezydenci, gdyż dyrektywa nie ogranicza się jedynie do relacji transgranicznych (por. pkt 5 preambuły). W myśl generalnej zasady, wyrażonej w art. 4 dyrektywy, spółki obowiązane są zapewnić w odniesieniu do udziału w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu w jego toku równe traktowanie wszystkich akcjonariuszy będących w takiej samej sytuacji⁴.

Dyrektywa reguluje następujące kwestie, dotyczące organizacji walnego zgromadzenia i wiążących się z nim praw akcjonariuszy:

• terminy i zasady zwoływania zgromadzenia oraz informacji, jakie powinny być w związku z tym udostępnione akcjonariuszom (art. 5),
• prawa akcjonariuszy do wpływania na porządek obrad walnego zgromadzenia (art. 6),
• formalne wymogi dostępu akcjonariuszy do walnego zgromadzenia (art. 7),
• udział w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych (art. 8),
• głosowanie przez pełnomocnika (art. 10 i 11),
• głosowanie korespondencyjne (art. 12),
• wykonywanie praw korporacyjnych przez pośredników inwestycyjnych (art. 13).

Dyrektywa statuuje minimalny standard i nie wyklucza nakładania przez Państwa Członkowskie dodatkowych wymogów na spółki ani podejmowania innych działań w celu ułatwienia wykonywania przez akcjonariuszy ich praw korporacyjnych (art. 3). Krajowy prawodawca może w szczególności implementować jej postanowienia (wszystkie lub niektóre z nich) w odniesieniu do wszystkich spółek akcyjnych, niezależnie od tego, czy ich akcje znajdują się w obrocie na rynku regulowanym. Przed takim dylematem stanie również polski ustawodawca. Już na wstępie należy zaznaczyć, że transponowanie postanowień dyrektywy (co, poza wyjątkiem jednego przepisu⁵, powinno nastąpić do 3.8.2009 r. – por. art. 15) będzie wymagać istotnych zmian w regulacjach prawa polskiego dotyczących spółki akcyjnej (w tym zwłaszcza KSH). Niektóre z tych zmian, jak np. konieczność odejścia od wymogu blokowania akcji jako warunku uczestnictwa w walnym zgromadzeniu (por. art. 11 ustawy z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi⁶) czy dopuszczenie wykonywania prawa głosu przez akcjonariuszy nieobecnych fizycznie na walnym zgromadzeniu, bez przesady określić można [...]