Monitor Prawniczy

nr 19/2008

Charakter prawny terminu z art. 164 ust. 3 PrUpadNapr

Przemysław Feliga
Autor jest doktorantem w Katedrze Postępowania Cywilnego I Uniwersytetu Łódzkiego, asesorem sądowym w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, LL.M. Uniwersytet Regensburg.
Abstrakt

Stosownie do art. 164 ust. 3 PrUpadNapr syndyk traci prawo do wynagrodzenia i do zwrotu wydatków, jeżeli nie zażądał ich przed upływem terminu do wniesienia zarzutów przeciwko planowi ostatniego podziału, a gdy odwołanie syndyka nastąpiło wcześniej, jeżeli nie zażądał ich w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu postanowienia o jego odwołaniu.

„Termin” w ujęciu art. 164 ust. 3 PrUpadNapr

Ustawodawca używając w języku prawnym pojęcia „termin” posługuje się nim w znaczeniu normatywnym dla oznaczenia określonego „wycinka czasu” albo konkretnej chwili1. Z kontekstu art. 164 ust. 3 PrUpadNapr wynika, że prawodawca zaakcentował pojęcie „terminu” w pierwszym znaczeniu, określając długość odcinka czasu.

Przepis art. 164 ust. 3 PrUpadNapr wyznacza dwa terminy ograniczające prawo syndyka do żądania wynagrodzenia ostatecznego i zwrotu wydatków, w zależności od tego, czy syndyk składa wniosek w związku z ogłoszeniem ostatecznego planu podziału w Monitorze Sądowym i Gos­podarczym, czy też w związku z odwołaniem jego osoby z pełnionej funkcji. Takie sformułowanie „terminu” przez ustawodawcę, pozwala na zaliczenie go do terminów, których nadejście związane jest z warunkiem2, w tym sensie, że warunkiem jest zdarzenie przyszłe, które może nastąpić, a nie musi (dies certus an, incertus quando).

Syndyk może złożyć wniosek o przyznanie wynagrodzenia, w zależności od sytuacji procesowej, w której się znajdzie. W przypadku gdy ta sama osoba pełni funkcję syndyka przez cały okres upadłości likwidacyjnej, nie nastąpi zdarzenie w postaci odwołania go z tego stanowiska. I odwrotnie, gdy syndyk zostanie odwołany z pełnionej funkcji, nie rozpocznie biegu termin, którego rozpoczęcie ustawa wiąże z ogłoszeniem ostatniego planu podziału w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W jednym postępowaniu upadłościowym może wystąpić kilka zdarzeń procesowych, których skutkiem jest rozpoczęcie biegu terminu do złożenia wniosku o przyznanie wynagrodzenia. Przykładowo osoba powołana na funkcję syndyka może zostać odwołana z powodu trwałej przeszkody w pełnieniu przez nią tej funkcji, druga osoba może być odwołana na wniosek rady wierzycieli, a trzecia z powodu zmiany postępowania upadłościowego z opcji likwidacyjnej na opcję układową.

Rozpoczęcie biegu terminu z art. 164 ust. 3 PrUpadNapr

Zasady liczenia terminów z art. 164 ust. 3 PrUpadNapr określają przepisy Kodeksu cywilnego (art. 110 KC). Wobec brzmienia art. 112 zd. 1 KC termin oznaczony w tygod­niach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi tego terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Rozpoczęcie biegu terminu zostało zaakcentowane poprzez wskazanie zdarzenia procesowego (dies a quo). Stosownie do treści art. 164 ust. 3 alt. 1 PrUpadNapr, datą, od której zaczyna biec termin do złożenia wniosku, jest dzień publikacji ogłoszenia ostatniego planu podziału w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, dokonane w trybie art. 349 PrUpadNapr przez sędziego komisarza, gdyż w tym dniu rozpoczyna się bieg terminu do zgłoszenia zarzutów przeciwko planowi podziału. W drugiej sytuacji bieg terminu zaczyna się od dnia doręczenia syndykowi postanowienia o jego odwołaniu. Ustawa przewidziała, że odwołanie syndyka może być obligatoryjne bądź fakultatywne. Odwołanie obligatoryjne ma miejsce, gdy sąd odwołuje syndyka z pełnionej funkcji w postanowieniu zmieniającym postanowienie o ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej na opcję układową (art. 158 PrUpadNapr), zaś sędzia-komisarz odwołuje syndyka z powodu nienależytego wykonania obowiązków lub gdy z powodu przeszkody nie może pełnić swojej funkcji (art. 170 ust. 1 PrUpadNapr) albo na wniosek samego syndyka (art. 170 ust. 2 ab initio PrUpadNapr). Sędzia-komisarz może odwołać syndyka na wniosek rady wierzycieli lub członka rady wierzycieli (art. 170 ust. 2 in fine PrUpadNapr).

Nierozpoczęcie biegu terminu z art. 164 ust. 3 PrUpadNapr

Termin z art. 164 ust. 3 PrUpadNapr nie rozpoczyna biegu w razie śmierci syndyka (art. 162 ust. 4 PrUpadNapr), gdyż o wynagrodzeniu i zwrocie wydatków syndyka, które wchodzą w skład spadku, orzeka sąd z urzędu (art. 164 ust. 2 PrUpadNapr).

Szczególna sytuacja, w której termin z art. 164 ust. 3 PrUpadNapr nie rozpocznie biegu, może zajść w [...]