Monitor Prawniczy
nr 17/2008
Skutki wieczystoksięgowe uchylenia podstawy wpisu
Autorka jest aplikantką notarialną w Warszawie.
Abstrakt
Artykuł 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece1: „1. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności. 2. Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Do udzielenia zabezpieczenia nie jest potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia”.
Regulacja art. 10 KWU
Artykuł 10 ust. 1 KWU stanowi podstawę żądania usunięcia niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym. Przepis ten przewiduje kilka postaci takiej niezgodności, która może być wynikiem tego, że:
- określone prawo nie zostało wpisane do księgi wieczystej lub
- zostało wpisane błędnie lub
- prawo określonej osoby zostało dotknięte wpisem nieistniejącego prawa lub
- wpis dotyczy ograniczenia prawa.
W każdym z tych przypadków kwestia dotyczy stanu prawnego nieruchomości, a przedmiotem postępowania - prowadzonego w trybie procesowym - jest zagadnienie, czy zachodzi niezgodność pomiędzy stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym2. Przypadkiem znaczącym dla niniejszych rozważań jest przypadek opisany powyżej jako trzeci.
| Przykład: Zawarto umowę sprzedaży nieruchomości. Umowa o przeniesienie własności nieruchomości, która ma zawsze charakter kauzalny (por. art. 156 KC) była w tym przypadku nieważna, a tym samym własność nieruchomości nie przeszła na nabywcę, pomimo że został on wpisany do księgi wieczystej jako właściciel3. Innymi słowy sprzedający, który z księgi wieczystej został wykreślony nie utracił własności nieruchomości, a kupujący, który został do księgi wieczystej wpisany, nigdy własności nieruchomości nie nabył. W księdze wieczystej znajduje się zatem nieodpowiadający stanowi faktycznemu wpis dotyczący prawa własności. |
Potrzebne jest zatem postępowanie, które pozwoli tę niezgodność usunąć. Zgodnie z art. 17 KPC, sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym należą do właściwości sądów okręgowych.
Charakter postępowania
Dokonanie wpisu, o którym mowa w powyższym przykładzie nie pociągnęło za sobą [...]
