Abstrakt
Artykuł 102 ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych1 zastąpił obowiązujący do 2.3.2006 r. art. 113 § 1 KPC, wskazujący zakres czynności jakie muszą zostać podjęte w przypadku inicjowania przez stronę postępowania wpadkowego, zmierzającego do uzyskania w danej sprawie zwolnienia od kosztów sądowych, czy to o charakterze całkowitym, czy też częściowym. O ile redakcja trzech jego pierwszych ustępów nie stwarza większych problemów interpretacyjnych, o tyle nadal niejasne, a w związku z tym wymagające szczegółowej analizy, jest sformułowanie użyte w końcowej jego części, a konkretnie ust. 4.
Istota problemu
Zważywszy jednak na fakt, że interesujący nas zapis zawiera odesłanie do poprzednich jednostek redakcyjnych tegoż przepisu, analizy przedmiotowego zagadnienia nie sposób rozpocząć bez przywołania właśnie ich treści.
| I tak, stosownie do treści art. 102 ust. 1 KSCU: „Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, która złożyła oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny”. Równocześnie jak wskazuje dalej KSCU: „Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru. Jeżeli oświadczenie nie zostało złożone albo nie zawiera wszystkich wymaganych danych, stosuje się art. 130 KPC”. |
Ta, wydawać by się mogło, klarowna proceduralnie konstrukcja komplikuje się wówczas, gdy wnioskodawca jest reprezentowany w postępowaniu sądowym przez profesjonalnego pełnomocnika. Zgodnie bowiem z przepisem art. 102 ust. 4 KSCU, wniosek o zwolnienie od kosztów strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego złożony bez oświadczenia o stanie majątkowym przewodniczący zwraca bez wzywania do uzupełnienia braków formalnych tego wniosku.
Czy rzecznik patentowy musi pamiętać o przedłożeniu wraz z wnioskiem oświadczenia mocodawcy?
W pierwszej kolejności nasuwa się zatem pytanie, czy niniejszy rygoryzm znajduje zastosowanie również w odniesieniu do rzeczników patentowych, a tym samym, czy reprezentujący stronę rzecznik patentowy musi zawsze pamiętać o załączeniu wraz z wnoszonym do sądu wnioskiem oświadczenia o stanie majątkowym mocodawcy? Czy też obowiązek wynikający z przywołanego tu przepisu nie znajduje w jego przypadku zastosowania, a wobec tego sąd każdorazowo wezwie go do uzupełnienia braków formalnych złożonego wniosku poprzez załączenie stosownego oświadczenia? Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że zważywszy na wyraźne wyliczenie dokonane przez ustawodawcę w treści tego przepisu, a tym samym werbalnie jednoznaczne określenie jego zakresu podmiotowego, spod tej regulacji wprost wyłączeni zostali rzecznicy patentowi. Z drugiej jednak strony, nie sposób nie zauważyć, że przepisy KPC w wielu kwestiach również od rzeczników patentowych wymagają szeroko rozumianego profesjonalizmu, zrównując ich pozycję z adwokatem i radcą prawnym.
| W tym miejscu warto chociażby posłużyć się przykładem ciążącego na każdym z tych podmiotów obowiązku w zakresie samoobliczania i automatycznego uiszczania wraz z wnoszonym do sądu pismem podlegającym opłacie należnej opłaty sądowej pod rygorem jego zwrotu lub odrzucenia2. |
Tym samym jeżeli nadrzędnym celem przyświecającym twórcom obecnej KSCU było przyspieszenie postępowania z udziałem profesjonalnego pełnomocnika, to w sytuacji gdy pełnomocnik ten wraz z wnoszonym do sądu pismem nie przedkłada dowodu uiszczenia należnej opłaty, ale składa wniosek o zwolnienie reprezentowanej strony od kosztów sądowych, to opisywany tu dynamizm powinien mieć zastosowanie również na etapie postępowania wpadkowego wywołanego złożeniem takiego wniosku i to w odniesieniu do wszystkich z tych podmiotów, w tym zatem rzecznika patentowego. Przedłożenie bowiem oświadczenia według ustalonego przez Ministra Sprawiedliwości wzoru3 z całą pewnością [...]