Abstrakt

Procesowa problematyka postępowania w sprawach o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego została unormowana w całości w Tytule II Dziale V – „Sprawy depozytowe” w art. 692–693²² KPC¹. Powyższa regulacja, co do zasady, tożsama z uprzednio obowiązującymi przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 24.9.1965 r. o zasadach i trybie postępowania w sprawach o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego², choć lapidarna, sprawia w praktyce szereg kłopotów natury interpretacyjnej, zaś wypowiedzi zarówno doktryny, jak i judykatury, w tym zakresie zdarzają się niezwykle rzadko. Stąd też tematyka ta może wywoływać istotne kontrowersje natury procesowej, co w szczególności dotyczy instytucji zwrotu przedmiotu świadczenia z depozytu sądowego na rzecz dłużnika (art. 693¹¹ KPC). Bliższa analiza tej regulacji powoduje konieczność postawienia pytania o charakter prawny postanowień sądowych wydawanych na skutek „żądania” dłużnika wydania złożonego uprzednio skutecznie do depozytu sądowego przedmiotu świadczenia, a tym samym o możliwość ich zaskarżania i merytorycznej kontroli. Praktyka sądów rejonowych w tym zakresie nie jest jednolita, choć przeważa pogląd, zgodnie z którym, zwrot przedmiotu świadczenia z depozytu sądowego ma wyłącznie charakter „czynności technicznej”, niewymagającej merytorycznego rozstrzygania, i tym samym postanowienie w przedmiocie zwrotu, bądź w przedmiocie odmowy zwrotu przedmiotu świadczenia z depozytu sądowego, nie może zostać zaskarżone jakimkolwiek środkiem odwoławczym wobec braku wyraźnego przepisu w tym zakresie.

Przedmiot rozstrzygnięcia

W postępowaniu nieprocesowym ustawodawca dokonał podziału orzeczeń na postanowienia orzekające co do istoty, a więc rozstrzygające daną sprawę cywilną merytorycznie, oraz inne postanowienia, które można nazwać postanowieniami nierozstrzygającymi sprawy co do istoty, ewentualnie wpadkowymi³. Stąd wniosek, że zwrot przedmiotu świadczenia z depozytu sądowego następuje z pewnością na podstawie postanowienia wydanego w trybie art. 693¹¹ § 1 KPC w zw. z art. 469 § 1 KC. Okoliczność ta jest bezsporna i zgodna z ogólną regułą z art. 516 KPC, stosownie do której, jeśli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, sąd w postępowaniu nieprocesowym orzeka postanowieniem. Oznacza to zatem, że zwrot z depozytu sądowego nie jest „czynnością techniczną”, albowiem dla tego rodzaju czynności („czynności technicznych”) przewidziana jest, co do zasady, forma zarządzenia (np. zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy lub posiedzenia, zarządzenie o doręczeniu drugiej stronie pism procesowych, etc.), wynikająca wprost z przepisu ustawy (zob. art. 569 § 2, art. 574, art. 598 § 2 KPC), a ponadto brak jest [...]