Abstrakt
Postępowanie upadłościowe jest rodzajem postępowania egzekucyjnego. W przeciwieństwie do egzekucji syngularnej wszczętej i prowadzonej zasadniczo przez jednego wierzyciela i w interesie jednego wierzyciela, postępowanie upadłościowe służy zaspokojeniu wszystkich wierzycieli upadłego dłużnika. Ustawa – Prawo upadłościowe i naprawcze z 28.2.2003 r.1 stanowi kompleksowe uregulowanie mające na celu odebranie dłużnikowi majątku, efektywne jego spieniężenie i podział między wierzycieli uzyskanych środków, których to należności zostają ustalone w specyficznym dla tego postępowania trybie2. Upadłość uzasadnia stosowanie regulacji szczególnych ingerujących w sytuację prawną samego upadłego jak również osób pozostających z upadłym w stosunkach prawnych. Postępowanie upadłościowe prowadzone jest bowiem w interesie wierzycieli upadłego, w celu zapewnienia możliwie najpełniejszego ich zaspokojenia. Wiele przyjętych rozwiązań służy szybkiemu skumulowaniu w ręku syndyka całego majątku upadłego: na upadłym ciąży obowiązek wydania całego majątku oraz dokumentacji, co stwierdza w złożonym sędziemu-komisarzowi oświadczeniu. Niewypełnienie tego obowiązku zagrożone jest sankcją3. Przepisy art. 127–130 PrUpadNapr przewidują ochronę wierzycieli przed skutkami działań dłużnika zmierzających do ich pokrzywdzenia przez niekorzystne rozporządzanie swoim majątkiem. Takim rozwiązaniem służącym efektywnemu objęciu majątku upadłego przez syndyka jest przewidziana w art. 174 ust. 1 PrUpadNapr możliwość wprowadzenia przez komornika syndyka w posiadanie majątku upadłego w razie stawianego oporu. Przedmiotem niniejszego artykułu jest omówienie zakresu zastosowania art. 174 PrUpadNapr, gdyż pomimo jednoznacznego jego sformułowania budzi on kontrowersje.
Krąg podmiotów, wobec których może być stosowany art. 174 PrUpadNapr
Największe wątpliwości budzi krąg osób, wobec oporu których syndyk może skorzystać z pomocy komornika przy wprowadzaniu w majątek upadłego.
| Art. 174 ust. 1 PrUpadNapr: „Jeżeli syndyk napotyka przeszkody przy obejmowaniu majątku upadłego, wprowadzenia syndyka w posiadanie majątku upadłego dokonuje komornik sądowy. Podstawę wprowadzenia stanowi postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości lub postanowienie o powołaniu syndyka bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności”. |
Powstaje pytanie o to, kto ma stawiać przeszkody przy obejmowaniu majątku upadłego, a także czy istotny jest powód stawianego oporu. Z pewnością przepis ma zastosowanie gdy przeszkody czyni upadły, lecz czy również wtedy, gdy czynią to członkowie jego rodziny lub też osoby trzecie? Albo czy może być zastosowana egzekucja komornicza gdy stawiający opór twierdzi, że do rzeczy posiada tytuł prawny?
W myśl art. 173 PrUpadNapr syndyk niezwłocznie obejmuje majątek upadłego; z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. W celu realnego wykonania obowiązku objęcia majątku, syndyk może zastosować regulacje art. 174 ust. 1 PrUpadNapr i zostać wprowadzony w posiadanie przez komornika.
W doktrynie wskazuje się, że art. 173 PrUpadNapr i wykonawczy w stosunku do niego art. 174 PrUpadNapr jest korelatem art. 57 PrUpadNapr, który stanowi, że dłużnik obowiązany jest wydać syndykowi cały swój majątek4. Natomiast do rozbieżności dochodzi przy określaniu kręgu podmiotów stawiających syndykowi opór przy obejmowaniu przez niego majątku.
S. Gurgul stwierdza, że chodzi tu o [...]