Abstrakt

Niniejszy artykuł omawia nowe regulacje w zakresie wyłączeń niektórych kategorii porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję.

Wprowadzenie

Ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i kon­sumentów¹ zawiera zakaz porozumień antykonkurencyjnych lub mówiąc językiem doktryny zakaz zmów kartelowych². W myśl art. 6 OchrKonkurU, zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Zakaz ten ma jednak charakter względny. Nie stosuje się go bowiem do porozumień, które spełniają jednocześnie cztery przesłanki określone w art. 8 ust. 1 OchrKonkurU. Są nimi:

• przyczynianie się porozumienia do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego;
• zapewnienie nabywcy lub użytkownikowi odpowiedniej części wynikających z porozumienia korzyści;
• nienakładanie na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów;
• niestwarzanie tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.

Co więcej, na podstawie art. 8 ust. 3 OchrKonkurU Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, wyłączyć określone rodzaje porozumień spełniające wskazane wyżej przesłanki spod zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 OchrKonkurU, biorąc pod uwagę korzyści, jakie mogą przynieść określone rodzaje porozumień³.

Na podstawie tego właśnie przepisu Rada Ministrów wydała rozporządzenie z 30.7.2007 r. w sprawie wyłączenia niektórych kategorii porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję⁴. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z 30.7.2002 r. o niemalże tym samym tytule⁵ wydane na podstawie uchylonej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z 15.12.2000 r.⁶. Asumptem do wydania nowego rozporządzenia zwalniającego była przede wszystkim głęboka reforma wspólnotowych reguł konkurencji i co za tym idzie potrzeba dostosowania do niej regulacji krajo­wych⁷. Zaznaczyć wypada, że WyłPorR jest odpowiednikiem rozporządzenia Komisji (WE) Nr 772/2004 z 7.4.2004 r. w sprawie zastosowania art. 81 ust. 3 TWE do porozumień o transferze technologii⁸. W żadnym razie nie stanowi ono implementacji tego aktu⁹. Zarówno rozporządzenie polskie, jak i wspólnotowe, to regulacje, które normują wyłączenia blokowe, z tym że WyłPorR ma zastosowanie do porozumień wywierających skutek na rynek krajowy, rozporządzenie 772/2004 zaś do tych, które mają wpływ na handel między Państwami Członkowskimi WE¹⁰. Niemniej, nie powinno dziwić to, że rozwiązania nowego rozporządzenia są podobne do swojego wspólnotowego odpowiednika. Wreszcie przyczyną wydania nowego rozporządzenia był zbliżający się termin utraty mocy obowiązującej WyłPorR02 wyznaczony na 31.7.2007 r.¹¹.

Cele regulacji

Celem nowej regulacji jest zagwarantowanie przedsiębiorcom odpowiedniego poziomu pewności prawnej oraz zapewnienie skutecznej ochrony konkurencji. Unormowanie to powinno ułatwiać stronom porozumienia dokonanie samodzielnej oceny ważności jego treści w świetle reguł konkurencji. Podstawą dla utworzenia tego wyłączenia blokowego jest przekonanie, że licencje na korzystanie z cudzych rozwiązań technicznych¹² zazwyczaj prowadzą do poprawy efektywności gospodarczej i wspierają rozwój konkurencji. Są bowiem instrumentem upowszechniania nowych technologii, umożliwiają unikanie powielania prac badawczo-rozwojowych, wreszcie pobudzają tzw. innowacje ewolucyjne, czyli usprawnienia technologii dokonywane przez licencjobiorców.

Okres obowiązywania nowej regulacji

Okres obowiązywania rozporządzenia wynosi 8 lat. Zgodnie z § 12 i 13 WyłPorR wchodzi ono w życie 1.8.2007 r. i ma moc obowiązującą do 30.4.2015 r.¹³. Zatem jest to o rok dłużej niż okres obowiązywania rozporządzenia 772/2004. Wydaje się, że taki okres daje dostateczny poziom pewności prawnej, a polskiemu prawodawcy zapewnia czas na uwzględnienie ewentualnych zmian w polityce konkurencji Wspólnoty Europejskiej¹⁴.

Stronom porozumień zawartych przed wejściem w życie WyłPorR, a które nie spełniają warunków wyłączenia określonych w rozporządzeniu, pozostawiono okres 1 roku na dostosowanie ich postanowień do nowego rozporządzenia. Jednak w tym okresie [...]