Abstrakt

Właśnie oddajemy do rąk Czytelników kolejne, trzecie już wydanie Komentarza do Kodeksu postępowania karnego¹. Stało się już tradycją tego dzieła, że uzupełniamy je tabelami obrazującymi kolejne nowelizacje komentowanego aktu prawnego. Ma to umożliwić Czytelnikowi precyzyjne ustalenie brzmienia poszczególnych przepisów w różnych okresach obowiązywania Kodeksu. Niejako przy okazji pozwala zaś dostrzec dynamikę zmian Kodeksu. Kiedy w 2004 r. ukazało się drugie wydanie naszego Komentarza, w wykazie ustaw noweli­zacyjnych figurowało ich 13. Obecnie wyszczególniamy ich już 28, ale pamiętać należy także i o tych mody­fikacjach, które wynikają z krytycznych rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego, surowo oceniającego nie­-konstytucyjność niektórych zapisów obowiązującego Kodeksu. Liczby te przekonują nie tylko o tym, że Kodeks, który obowiązuje niespełna 10 lat, nowelizowany jest relatywnie często. Świadczą także o tym, że dynamika nowelizacji wzrasta, co staje się już zjawiskiem niepokojącym. Należy pamiętać o tym, że każdy akt prawny musi spełniać określone wymagania, nie tylko odnoszące się do chwilowej, nie zawsze trafnej koncepcji politycznej unormowania danego zagadnienia, ale także – co równie ważne, a być może ważniejsze – „okrzepnięcia” tego aktu prawnego w praktyce, w praktycznym stosowaniu jego norm. Uwagę tę należy odnieść do każdego aktu prawnego, jednak w szczególności do aktu określającego reguły postępowania zmierzającego do zwal­czania przestępczości, i tej poważnej, zorganizowanej, jak i tej drobnej oraz przypadkowej. Zarysowująca się obecnie tendencja, częstych, co nie oznacza, że gruntownie przemyślanych i sprawdzonych w praktyce zmian nowelizacyjnych, nie tylko nie sprzyja pewności prawa i nie realizuje celów wyznaczonych określonemu aktowi prawnemu, ale wręcz prawo to psuje – bo zanim jeszcze dana norma okrzepnie w praktyce, tj. zanim praktyka trafność określonego zapisu zweryfikuje, już dokonuje się określonych zmian, wprowadzanych „na zamówienie” z tej, czy tamtej strony sceny politycznej. Złe jest prawo, które kształtuje się po to, by uzyskać niesprawdzony efekt, jeszcze gorsze jest takie prawo, które tworzy się po to, by uzyskać ulotny i nieświadomy poklask wyborców. Jakże na czasie są myśli wypowiedziane przez ks. Remigiusza Sobańskiego w jego dopiero co opublikowanym doskonałym eseju². Autor przyjmując jako motto swej wypo­wiedzi słowa: „Czynić prawo lepszym!”³ zastrzega się, że nie oznacza to postulatu wzmożonej czy przyspieszo-nej działalności ustawodawczej. Stwierdzając, że jakość prawa jest zazwyczaj odwrotnie proporcjonalna do ilości, konkluduje, że czynić prawo lepszym to troska o prawo w prawie.

Wprowadzenie

Przedstawmy zatem informacje, które uświadamiają rozmiar wprowadzanych do Kodeksu postępowania karnego zmian. Jak wspomnieliśmy, ten obecnie obowiązujący był już nowelizowany 28-krotnie. Bez zmian przetrwał tylko pełne dwa lata.

Czy to ma oznaczać, że w 2007 r. czeka nas siedem nowelizacji? Chyba nie, bo w przygotowaniu jest nowelizacja zakresem odpowiadająca tej z 2000 r. W obecnie obowiązującym Kodeksie poddanych zostało korekcie ponad 425 jednostek redakcyjnych tekstu, przy czym niektóre z przepisów były nowelizowane wielokrotnie – „rekordziści”, jak np. przepis art. 309, od daty wejścia Kodeksu w życie, obowiązują już w siódmym „wcieleniu”⁴. Porównując [...]