Abstrakt

Kończąc swą kadencję rok temu Rada Legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrów przygotowała Raport pt. „Tworzenie prawa – ocena i proponowane kierunki zmian”. Znalazła się tam m.in. ogólna wypowiedź wskazująca na doniosłość kodyfikacji w porządkowaniu systemu prawnego. Wskazano tam: „Niezbędne jest ograniczenie liczby wydawanych aktów normatywnych i zdecydowane przeciwstawienie się praktyce ich częstych nowelizacji. Nieodzowne jest też scalenie polskiego prawa przez wydawanie kodeksów lub aktów o wysokim stopniu ogólności, syntetyczne i w oparciu o jasne zasady regulujące obszerne dziedziny życia społecznego. Sukces tego przedsięwzięcia zależy od respektowania przez ustawodawstwo zasad, instytucji i pojęć kodeksowych, co jest warunkiem spójności systemu. Dlatego w praktyce należy stanowczo przeciwdziałać procesowi dekodyfikacji prawa polegającemu na podważaniu przez poszczególne ustawy zasad wyrażonych w kodeksach”. Krytyczne uwagi Rady Legislacyjnej zostały następnie skonkretyzowane w odniesieniu do Kodeksu cywilnego. Rada stwierdza tam, że „niezmiernie ważne jest, aby Kodeks cywilny odpowiadał wezwaniom chwili bieżącej. Niestety jego stan obecny pozostawia wrażenie kodyfikacji częściowej i w znacznej mierze przestarzałej. Jest to wynikiem szeregu czynników, a w pierwszym rzędzie pochodzenia tego Kodeksu z 1964 r. i jego oparcia na założeniach systemu socjalistycznego. Poważne zmiany w KC dokonane w ostatnim 16–leciu, nie zdołały usunąć wielu pozostałości dawnego systemu. Ponadto, zmiany te były dokonywane ad casum i brak w nich było spojrzenia na całość Kodeksu. W takich warunkach występuje zjawisko dekodyfikacji materii, które powinny znajdować się w KC, a zostały umieszczone poza Kodeksem ze szkodą dla jego zupełności. W związku z tym palącą sprawą jest opracowanie nowego Kodeksu cywilnego na wzór innych krajów byłego obozu socjalistycznego. Zbędne jest wyrażane czasem przekonanie, że obecny Kodeks jest tak dobry, że bez istotnych zmian może być jeszcze stosowany przez wiele lat...”.