Abstrakt
Niniejszy artykuł porusza kwestię dobrowolnego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i związane z tym praktyczne zagadnienia dotyczące m.in.: wysokości wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział, umowy zbycia udziałów w celu umorzenia czy w ogóle kapitału zakładowego po umorzeniu udziałów.
Wiadomości ogólne
Kwestię dopuszczalności oraz zasady dobrowolnego umorzenia udziałów z czystego zysku w spółce z o.o. regulują przepisy art. 199 § 1, art. 199 § 2, art. 199 § 3, art. 199 § 6 Kodeksu spółek handlowych.
|
Zgodnie z art. 199 KSH: § 1. Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. § 2. Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. § 3. Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia. (...) § 6. Umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego. |
> Przez umorzenie udziału rozumie się jego prawne unicestwienie – prawo udziałowe wyrażane przez ten udział wygasa, ustaje również stosunek członkostwa danego wspólnika w spółce.
> Umorzenie za wynagrodzeniem oznacza, że wspólnik otrzyma wynagrodzenie za umorzony udział, którego wysokość jest gwarantowana przez ustawodawcę jedynie w przypadku umorzenia przymusowego.
> Podstawowym wymogiem dopuszczalności umorzenia jest, aby umowa spółki przewidywała możliwość umorzenia udziałów.
Wysokość wynagrodzenia należnego wspólnikowi za umorzony udział
Jeżeli chodzi o kwestie wartości wynagrodzenia za umorzony udział, w obecnym stanie prawnym wspólnicy mają swobodę w ustalaniu kwot związanych z wypłatami za umorzony udział. W poprzednim stanie prawnym, ustalenie wartości księgowej jako tej, która stanowi minimalne wynagrodzenie za umorzony udział, okazało się zbyt ograniczające wspólników. Z tej przyczyny, ustawodawca zdecydował się na uwolnienie kwot wypłacanych za umorzony udział w przypadku umorzenia dobrowolnego. Jedynie w odniesieniu do umorzenia przymusowego ustawodawca, w interesie wspólników, których udziały są umarzane, zdecydował się na sztywne ustalenie zasad obliczania wartości umarzanych udziałów. Wynagrodzenie wspólnika, w przypadku przymusowego umorzenia udziałów, nie może być niższe od wartości aktywów netto wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego, uchwała powinna zawierać również uzasadnienie (art. 199 § 2 KSH).
Niektóre umowy spółki sztywno określają wartość wynagrodzenia należnego wspólnikowi także w przypadku umorzenia dobrowolnego. W tej sytuacji nasuwa się pytanie, czy [...]