Abstrakt

Pośród rozważań nad znanymi praktyce prawniczej instytucjami dawności takimi jak przedawnienie, prekluzja, czy przemilczenie naczelną rolę odgrywa instytucja zasiedzenia, której istotą jest nabycie określonego prawa przez osobę nieuprawnionego posiadacza wskutek wykonywania określonego prawa w przypisanym ustawowo terminie, gdzie charakter wskazanego posiadania musi być posiadaniem samoistnym. W niniejszym artykule Autor przybliża takie kwestie jak funkcję i cel zasiedzenia, zakres podmiotowy postępowania o nabycie prawa w drodze zasiedzenia, w tym dokonuje analizy rozbieżnego w tym zakresie orzecznictwa Sądu Najwyższego. Ponadto, odnosi się także do charakteru uchybienia procesowego w postaci niewezwania przez sąd do postępowania wszystkich podmiotów mogących być zainteresowanymi w sprawie.

Wprowadzenie

Aby w sposób właściwy dokonać analizy podjętego zagadnienia związanego z prawidłowością przeprowadzenia postępowania o nabycie prawa poprzez zasiedzenie, należy przypomnieć, iż zasiedzenie ze względu na brak węzła prawnego łączącego osobę nabywającą prawo z poprzednikiem prawnym rzeczy, kwalifikowane jest jako jeden spośród pierwotnych sposobów nabycia określonego prawa.

Należy także zwrócić uwagę na określenie funkcji zasiedzenia oraz jego celu społecznogospodarczego.

Powszechnie wskazywaną i bezspornie najistotniejszą funkcją konstrukcji zasiedzenia, w ramach systemu prawnego, jest charakter porządkowy instytucji zasiedzenia.

Zauważyć zatem należy, iż zgodnie z istotą konstrukcji zasiedzenia jego celem jest usunięcie długotrwałej niezgodności pomiędzy istniejącym stanem prawnym a występującym stanem faktycznym.

Pamiętać przy tym należy, iż - zgodnie z powszechnym poglądem doktryny - katalog praw, których nabycie jest możliwe poprzez zasiedzenie, jest w swej istocie katalogiem ograniczonym. Przy tym należy zauważyć, iż do skutecznego nabycia prawa w drodze zasiedzenia prawo to, zgodnie z jego istotą, musi podlegać zasiedzeniu.

Posiłkując się nieco innym określeniem, prawo może zostać nabyte w drodze zasiedzenia w przypadku, gdy posiada ono zdolność przedmiotową do zasiedzenia.

Określając w sposób bezpośredni zakres praw o przedmiotowej zdolności do zasiedzenia wskazać należy, iż muszą być one:

- prawami rzeczowymi,

- prawami o charakterze majątkowym.

ale, co najistotniejsze, każde z praw, charakter którego określają wyżej wskazane elementy, aby mogło być uznane za prawo podlegające zasiedzeniu, musi spełniać jeszcze jeden warunek, mianowicie:

- prawo takie musi w sposób bezpośredni zostać wskazane przez ustawodawcę.

Zakres podmiotowy

Zmierzając do wskazania na zakres pomiotów, których udział jest niezbędny do przeprowadzenia skutecznego prawnie postępowania o nabycie prawa w drodze zasiedzenia, należy uprzednio wskazać na zakres podmiotowy osób legitymowanych na podstawie obowiązujących przepisów do nabycia prawa w drodze zasiedzenia.

Należy w związku z tym zwrócić uwagę na występujące dwie zupełnie różne względem siebie koncepcje doktrynalne wskazujące na konieczność, lub odwrotnie, brak wymogu posiadania zdolności do czynności prawnej osoby nabywającej właściwe prawo w drodze zasiedzenia.

[...]