Abstrakt

Organem uprawnionym do reprezentowania spółki kapitałowej jest w zasadzie zarząd. Artykuł 201 § 1 (368 § 1) KSH ustanawia wręcz domniemanie w tym zakresie kompetencji zarządu. Taka konstrukcja jest wyrazem zasad nadzoru korporacyjnego (corporate governance), w ramach którego podstawowym postulatem jest rozdzielenie organów menadżerskich (zarządu) od właścicielskich (zgromadzenia wspólników). Realizując te założenia dąży się do rozdziału kapitału od zarządzania w spółkach kapitałowych.

Wprowadzenie

Pomimo powyższego domniemania błędem jednak byłoby sądzić, iż wyłącznie zarząd jest organem uprawnionym do reprezentowania spółki kapitałowej. Obowiązujące przepisy przewidują bowiem wyjątki na rzecz innego organu czy podmiotu, np. art. 210 § 1 KSH stanowi, iż w umowie pomiędzy spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Podobną regulację w odniesieniu do spółki akcyjnej przewiduje art. 379 § 1 KSH, przy czym zgodnie z tym przepisem, w przedmiotowej sytuacji uprawnionym do reprezentowania jest rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia. Nie wyprzedzając dalszych rozważań, należy jedynie podkreślić, że w doktrynie podnosi się, iż użycie w art. 210 § 1 KSH spójnika „lub”, natomiast w art. 379 § 1 KSH spójnika „albo” nie jest pozbawione doniosłości prawnej¹.

Szczególny sposób reprezentacji przewiduje też art. 253 § 2 KSH oraz art. 426 § 2 KSH. Przepisy te dotyczą reprezentacji spółki, odpowiednio, z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej w postępowaniu o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia) w sytuacji, gdy zarząd nie może działać za spółkę. Chodzi więc zwłaszcza o przypadek, gdy powództwo wniósł zarząd lub poszczególni jego członkowie, a nie doszło do ustanowienia przez zgromadzenie spółki kapitałowej pełnomocnika². W takim przypadku uprawnionym do reprezentowania spółki jest kurator wyznaczony przez sąd właściwy do rozpoznania powództwa.

Z reprezentacją spółki przez kuratora możemy mieć także do czynienia w sytuacji stypizowanej w art. 26 ust. 1 ustawy z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t. jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.). W myśl tego przepisu, jeżeli pomimo stosowania grzywien osoba prawna wpisana do rejestru przedsiębiorców nie wykonuje obowiązku zgłoszenia wniosku o wpis do rejestru danych, których zgłoszenie jest obowiązkowe, wówczas sąd rejestrowy może ustanowić dla niej kuratora na okres nieprzekraczający roku.

Kurator może także reprezentować spółkę w przypadku określonym w art. 42 § 1 KC, a więc gdy spółka nie może prowadzić swoich spraw z powodu braku powołanego do tego organu. Co prawda, przepis ten stanowi o [...]