Abstrakt
W niniejszym opracowaniu Autor w sposób szczegółowy omawia problematykę przelewu dla zabezpieczenia. Ze względu na obszerność tematyki artykuł został podzielony na dwie części. W części I (MoP Nr 6/2006) Autor wyjaśnił genezę instytucji o charakterze powierniczym, przedstawił stanowisko międzywojennej doktryny prawniczej odnośnie zagadnienia dopuszczalności przelewu dla zabezpieczenia oraz omówił konstrukcję umowy przelewu dla zabezpieczenia. W części II opracowania podjęto zagadnienie dochodzenia praw przez cesjonariusza, stosunku obligacyjnego pomiędzy cedentem a cesjonariuszem oraz skutków prawnych upadłości jednej ze stron przelewu dla zabezpieczenia.
Dochodzenie praw przez cesjonariusza
Z punktu widzenia przedstawianej problematyki, bardzo istotnym zagadnieniem jest dochodzenie swoich praw przez cesjonariusza. Realizacja praw cesjonariusza z umowy przelewu dla zabezpieczenia następuje w przypadku, gdy cedent (najczęściej kredytobiorca) nie wykona ciążącego na nim zobowiązania wobec cesjonariusza w określonym terminie (nie spłaci w terminie kredytu lub pożyczki). Możliwość realizacji swoich uprawnień z przedmiotu zabezpieczenia jest prawem wierzyciela, z którego może on, jeśli chce, skorzystać.
Realizacja praw cesjonariusza może nastąpić w drodze: - zbycia wierzytelności będącej przedmiotem przelewu, - dobrowolnego wykonania zobowiązania przez dłużnika wierzytelności zabezpieczającej, - egzekucji sądowej skierowanej do majątku osobistego dłużnika (dłużnika wierzytelności zabezpieczającej), - egzekucji sądowej skierowanej do majątku osobistego cedenta. |
1. Zbycie wierzytelności będącej przedmiotem przelewu
Pierwszym wymienionym sposobem realizacji praw cesjonariusza z umowy cesji dla zabezpieczenia jest zbycie, w drodze umowy przelewu, wierzytelności zabezpieczającej. Przedmiotem cesji w omawianej sytuacji może być wierzytelność zabezpieczająca zarówno wymagalna, jak i niewymagalna. Dla cesjonariusza, istotny jest fakt wymagalności wierzytelności zabezpieczanej (zbycie wierzytelności zabezpieczającej przed terminem wymagalności wierzytelności zabezpieczanej powoduje powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej cesjonariusza wobec cedenta).
2. Dobrowolne wykonanie zobowiązania przez dłużnika wierzytelności zabezpieczającej
Natomiast, jeżeli obie wierzytelności (zabezpieczana i zabezpieczająca) stały się wymagalne, cesjonariusz może zaspokoić swoje prawa w drodze dobrowolnego wykonania zobowiązania przez dłużnika (dłużnika wierzytelności zabezpieczającej). W tej sytuacji nabywca cedowanej wierzytelności powinien zawiadomić dłużnika o przelewie wierzytelności (zgodnie z KC obowiązek taki nie spoczywa na cedencie) oraz przesłać dłużnikowi wezwanie do zapłaty.
W przypadku braku powiadomienia dłużnik może dokonać zapłaty do rąk cedenta. Zgodnie z zasadą ochrony osób działających w dobrej wierze, takie działanie dłużnika powoduje wygaśnięcie zobowiązania - co jest niekorzystne dla cesjonariusza (powoduje utratę posiadanego przez niego zabezpieczenia). Z chwilą otrzymania informacji o umowie przelewu wierzytelności dłużnik, zgodnie z art. 512 KC, nie może wykonać zobowiązania przez spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela.
Wiarygodną informacją o umowie przelewu wierzytelności może być dla dłużnika zawiadomienie nabywcy przesłane wraz z dokumentem cesji1 (lub z kopią umowy cesji potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez notariusza). Zawiadomienie, podobnie jak zawiadomienie o cesji pochodzące od cedenta powinno być [...]