Abstrakt

Autorka w poniższym opracowaniu dokonuje analizy zagadnienia wartości przedmiotu sporu w sprawach o zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Swoje rozważania rozpoczyna od przedstawienia podziału roszczeń na majątkowe i niemajątkowe oraz kwestii wartości przedmiotu sporu przy roszczeniach wynikających z ustawy z 16.4.1994 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji¹. Autorka prezentuje także zmiany w zakresie zabezpieczania roszczeń z ZNKU wynikające z wejścia w życie nowej ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych². W konkluzji zostały przedstawione argumenty przemawiające za majątkowym charakterem roszczenia o zaniechanie na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 ZNKU.

Uwagi ogólne

Wskazanie wartości przedmiotu sporu stanowi jedno z formalnych wymagań pozwu w sprawach majątkowych (art. 187 § 1 KPC), zaś podmiotem zobowiązanym do jego wskazania jest powód, który musi to uczynić w momencie wnoszenia pozwu.

Wskazanie wartości przedmiotu sporu jest podyktowane potrzebą konkretnego postępowania, wyznacza także wartości interesu prawnego powoda i zakres przedmiotowy dochodzonego roszczenia.

Kodeks postępowania cywilnego w Części pierwszej. Księga pierwsza. Tytuł I. Dział I. Rozdział 1. Oddział 2 reguluje kwestie związane z wartością przedmiotu sporu, określając w art. 19 KPC podstawową w tym zakresie zasadę.

Ustawodawca w art. 20-24 KPC przewidując, iż przedmiotem postępowania mogą być roszczenia o różnorodnym charakterze, w kolejnych przepisach szczegółowo odniósł się do metody ich wyliczenia, tak aby była ona adekwatna do rzeczywistego stanu sprawy. W rezultacie więc wartość ta w konkretnych przypadkach nie zawsze odpowiada rzeczywistej wartości dochodzonego roszczenia³. Praktyka wskazuje jednak, że w przypadkach, gdy wskazane metody nie są wystarczające dla ustalenia wartości przedmiotu sporu i nie odpowiadają konkretnemu stanowi faktycznemu, powód wskazując wartość przedmiotu sporu powinien oprzeć się na obiektywnych kryteriach np. wskazać wartość rynkową rzeczy, odwołać się do opinii biegłego.

Istotne jest to, iż wskazana przez powoda wartość przedmiotu sporu, bądź ustalona przez sąd przed wdaniem się w spór, oceniana jest na moment wnoszenia pozwu, zaś zasadą jest, że nie podlega ona zmianie w trakcie trwania procesu. Konsekwencją tego jest to, iż w momencie wystąpienia przez stronę ze środkiem odwoławczym, tj. apelacją czy skargą kasacyjną, powinno się podać wartość przedmiotu zaskarżenia, która nie może być większa niż podana w pozwie wartość przedmiotu sporu.

Od wskazanej powyżej zasady ustawa przewiduje wyjątki, np. przy zaskarżaniu wyroku wstępnego wartość przedmiotu sporu jest zawsze wartością przedmiotu zaskarżenia⁴.

Konsekwencje ustalenia wartości przedmiotu sporu mają istotny wpływ na takie okoliczności postępowania, jak m.in.: właściwość rzeczowa sądu, dopuszczalność skargi kasacyjnej, a przede wszystkim wysokość opłat sądowych.

Zasadniczą z kolei funkcją wpisu sądowego jest zapewnienie środków na działanie wymiaru sprawiedliwości, w tym na rozpoznawanie spraw cywilnych przez sądy powszechne. Zróżnicowanie wysokości wpisów sądowych odpowiada różnym celom postępowań sądowych i różnemu charakterowi dóbr podlegających ochronie. Obowiązek wniesienia zaś przez stronę powodową pełnego wpisu od prawidłowo wskazanej wartości przedmiotu sporu ma m.in. na celu niedopuszczenie do obciążania sądów rozpoznawaniem bezpodstawnych żądań.

Ustawodawca przewidział także w celu eliminacji powyższych wątpliwości oraz dla zapobiegnięcia podawania zaniżonej bądź zawyżonej wartości przedmiotu sporu, bądź takiej, która w żaden sposób nie odpowiada jej realnej wielkości, instytucję proceduralną w postaci badania rzeczywistej wartości przedmiotu sporu.

Ustawa stwarza więc możliwość badania przez sąd z urzędu, bądź na zarzut postawiony przez pozwanego, wartości przedmiotu sporu. Sytuacja taka będzie miała miejsce przede wszystkim, gdy pozwany uważa, iż podana przez powoda wartość przedmiotu sporu jest zaniżona bądź zawyżona i nie odpowiada realnej wartości roszczenia. Następstwem dokonania oceny wartości przedmiotu sporu może być m.in. przekazanie sprawy innemu właściwemu sądowi. Ustalenie wartości przedmiotu sporu w następstwie dokonanego przez sąd postępowania badającego tę wartość jest ostateczne i nie podlega wzruszeniu.

Z punktu widzenia omawianej problematyki istotna jest kwestia ustalenia momentu, kiedy sąd powinien dokonać badania wartości przedmiotu sporu, tzn. czy kwestia ta powinna zostać rozstrzygnięta jeszcze przed wdaniem się w spór, co do istoty, czy też w orzeczeniu kończącym postępowanie. Jak wskazuje bowiem [...]