Monitor Prawniczy

nr 4/2006

Zakaz reklamy w zawodach zaufania publicznego

Arkadiusz Dudkiewicz
Autor jest absolwentem WPiA UMK w Toruniu, kandydatem na doradcę podatkowego.
Piotr Piątak
Autor jest absolwentem WPiA UMK w Toruniu, aplikantem sądowym.
Abstrakt

Co mają wspólnego zawody radcy prawnego i adwokata z profesją doradcy podatkowego? Prima facie niewiele łączy te dwie grupy zawodów. Jednak, czy aby na pewno, jeżeli w obu przypadkach chodzi o zawody zaufania publicznego? Niniejszy artykuł jest próbą zestawienia zarówno sytuacji prawnej, jak i faktycznej (krótka analiza rynku usług doradztwa prawnego i podatkowego) radców prawnych i adwokatów z jednej strony, a z drugiej doradców podatkowych. Warto dodać, iż zagadnienie zostanie przedstawione na tle jednego z filarów funkcjonowania zawodów zaufania publicznego w Polsce, tj. zakazu reklamy.

Zagadnienia ogólne

1. Definicja zawodu zaufania publicznego

W polskim systemie prawnym brak jest legalnej definicji, która w sposób ogólny i wyczerpujący przedstawiłaby elementy podmiotowo i przedmiotowo istotne dla zawodów zaufania publicznego. W art. 17 Konstytucji umieszczono normę, iż w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Konstytucyjną treść pojęcia zarówno “zawód zaufania publicznego”, jak i innych terminów, można ustalić pamiętając, że pojęcia stosowane w ustawie zasadniczej posiadają znaczenie możliwie najszersze, najbardziej zbliżone do znaczenia występującego w języku potocznym, a wyrażane są w języku prawniczym - nie prawnym. Wydaje się więc, że zawodami zaufania publicznego są takie, które polegają zawsze na świadczeniu pewnej pomocy innym ludziom, z reguły w sytuacjach zagrożenia dla ich rozmaitych dóbr. Dobra te są przy tym uznawane za takowe również w wymiarze ogólnospołecznym. Zatem, służenie ich ochronie realizuje istotne wartości i potrzeby społeczne. Są to przy tym dobra o istotnej, mierzonej subiektywnie, wartości dla usługobiorców1.

Dla określenia katalogu wolnych zawodów (określenie to będzie stosowane zamiennie z “zawodem zaufania publicznego”) pomocniczy charakter może mieć art. 88 KSH, w którym umieszczono zamknięty dla potrzeb tej ustawy katalog zawodów, które mogą być wykonywane w formie spółki partnerskiej.

Zdaniem autorów, kryterium przesądzającym - w zasadniczym stopniu - o zaliczeniu danego zawodu do grupy zawodów zaufania publicznego jest utworzenie w drodze ustawy samorządu dla tego zawodu, w oparciu o materię ustawową zawartą w art. 17 Konstytucji. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż przynależność do takiej korporacji powinna być przymusowa.

2. Definicja reklamy

Zgodnie z art. 32 pkt 2 Zasad Etyki Radców Prawnych2, naruszeniem zakazu reklamy jest jakikolwiek komunikat wyrażony w formie słownej, graficznej bądź audiowizualnej, mający skłaniać do skorzystania z pomocy prawnej świadczonej przez radcę prawnego przekazującego komunikat, zawierający element zachęty, [...]