Abstrakt
Kodeks karny z 1997 r. zawiera w Rozdziale XXXVI („Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu”) art. 297 i 298, określające nowe przestępstwa, które można określić wspólnym mianem „oszustw gospodarczych”. Przepisy art. 297 § 1 i 3 KK dotyczą oszustwa finansowego, zaś art. 298 § 1 i 2 KK - oszustwa ubezpieczeniowego. Wskazane przepisy charakteryzuje wspólny rodzajowy przedmiot ochrony, jednakowo wskazany podmiot oraz podobna konstrukcja strony przedmiotowej i podmiotowej, a także identyczna sankcja karna. Wskazane okoliczności sprawiły, iż ustawodawca umieścił te przepisy w KK obok siebie. Okoliczności te stanowią także uzasadnienie dla przeprowadzenia wspólnej analizy przepisów art. 297 i 298 KK.
Wprowadzenie
Często używana w literaturze przedmiotu nazwa „oszustwo (finansowe oraz ubezpieczeniowe)” jest umowna i odwołuje się do przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1-4 KK. Przestępstwo to oparto na konstrukcji celowego zachowania się sprawcy, składającego się z dwóch elementów: wprowadzenia w błąd (oszustwo sensu stricte) oraz wyzyskania tego błędu (wyłudzenie)1. Odnosi się ono zatem do szerokiego zakresu zachowań karygodnych, także w obrocie gospodarczym. Na uwagę zasługuje jednakże istotna trudność w procesowym dowodzeniu tego przestępstwa, zwłaszcza w odniesieniu do oszustw dotyczących obrotu gospodarczego (np. finansowego i ubezpieczeniowego). Wynika ona ze złożonej konstrukcji zachowania przestępnego opartej na zamiarze kierunkowym, na podstawie której trudno bezspornie przypisać to przestępstwo. Z tego względu ustawodawca wprowadził do KK rozważane przestępstwa, opierając je na znacznie prostszych konstrukcjach. Zakres ich kryminalizacji odnosi się bowiem tylko do przedpola zachowań kryminalizowanych na podstawie art. 286 KK. Stosunek treści art. 286 KK do treści art. 297 § 1 i art. 298 § 1 KK można scharakteryzować w ten sposób, iż [...]