Abstrakt

Autorka w niniejszym opracowaniu podejmuje próbę przedstawienia wybranych odrębności proceduralnych, jakimi charakteryzuje się, jedno z ośmiu występujących w polskiej procedurze cywilnej postępowań odrębnych – postępowanie w sprawach gospodarczych (Dział IVa Tytułu VII Księgi I Części pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego), które jest postępowaniem obligatoryjnym, funkcjonującym w trybie procesu. Swoje rozważania Autorka prowadzi na tle przepisów obowiązującego Kodeksu postępowania cywilnego oraz projektowanych zmian w zakresie postępowania w sprawach gospodarczych. W części pierwszej (MoP Nr 22/2006) zostały przedstawione zagadnienia dotyczące pozwu i jego odrębności w postępowaniu w sprawach gospodarczych, w tym takie kwestie jak: odpis reklamacji, odpowiedź pozwanego na reklamację powoda albo na wezwanie do dobrowolnego spełnienia żądania, konsekwencje zaniedbania obowiązków powoda. W części drugiej opracowania Autorka przedstawia zagadnienia dotyczące podjęcia czynności pojednawczych w sprawach gospodarczych oraz niedopuszczalności powództwa wzajemnego i ograniczenia zarzutu potrącenia jako nowych odrębności przewidzianych w projekcie zmian KPC.

Podejmowanie czynności pojednawczych

1. Dążenie do podjęcia czynności pojednawczych

Reasumując poczynione powyżej uwagi w kwestii odrębności pozwu w postępowaniu w sprawach gospodarczych, trzeba podkreślić, że dołączenie do pozwu wyżej wymienionych dokumentów wymusi na stronach podjęcie przedprocesowych czynności pojednawczych. Powód daje tym samym dowód na to, że wykorzystał wszystkie dostępne mu możliwości dobrowolnego usunięcia konfliktu. Dla powoda uchybienie w tym zakresie zagrożone jest zwrotem pozwu albo obciążeniem obowiązkiem poniesienia kosztów procesu nawet w przypadku rozstrzygnięcia na jego korzyść. Jeśli zaś chodzi o pozwanego – zaniechanie podjęcia wymaganych czynności spowoduje obciążenie go kosztami postępowania lub może doprowadzić do wydania wyroku zaocznego. Omawiany tu przepis odnosi się do obowiązku dostarczenia szeregu dokumentów wskazujących jednoznacznie na to, że powód, wstępując na drogę sądową, dołożył wszelkich starań by załatwić sprawę dobrowolnie. Dzięki temu sąd gospodarczy już na tym etapie ma sposobność zaznajomienia się ze stanowiskiem obu stron, co jak się wydaje, powinno zapobiegać przewlekłości postępowania.

2. Podmiotowe zróżnicowanie sposobu postępowania przewodniczącego w odniesieniu do pism dotkniętych brakami

Kolejną zmianę w przedmiocie odrębności pozwu przewiduje przepis art. 479¹² § 3 KPC zmieniony ustawą z 16.11.2006 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (wejdzie w życie z upływem 3 miesięcy od jej ogłoszenia). Zgodnie z jego treścią, w razie niezłożenia odpisu wezwania do dobrowolnego spełnienia żądania lub reklamacji wraz z dowodem doręczenia albo wysłania go pozwanemu przesyłką poleconą, zastosowanie znajdzie przepis art. 479^8a KPC. Nie­do­pełnienie powyższego obowiązku nie będzie mogło być uznane za brak formalny i usunięte w trybie art. 130 KPC. Z tegoż względu w tym miejscu wydaje się celowym poświęcenie kilku uwag proponowanemu rozwiązaniu zawartemu w art. 479^8a KPC.

Ogólnie należy stwierdzić, że omawiany przepis wprowadzi zróżnicowany sposób postępowania przewodniczącego w odniesieniu do pism procesowych dotkniętych brakami formalnymi w zależności od tego, czy podmiotem wnoszącym takie pisma będzie reprezentujący stronę profesjonalny pełnomocnik, czy też strona występująca samodzielnie. Odrębna regulacja natomiast została przewidziana dla pisma wszczynającego postępowanie, o czym będzie mowa po uwagach dotyczących pism procesowych w ogóle. Otóż w przypadku wnoszenia w postępowaniu przed sądem I instancji pism procesowych, którym nie można nadać prawidłowego biegu wskutek braków formalnych – przez stronę reprezentowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego i Prokuratorię Generalną – przewodniczący wyda zarządzenie o zwrocie pisma nie wzywając do ich poprawienia lub uzupełnienia. Treść zarządzenia zawierać będzie w szczególności wskazanie braków formalnych, jakie uniemożliwiły nadanie pismu prawidłowego biegu, wyłączając jednocześnie zawarcie dodatkowych pouczeń o skutkach ponownego wniesienia zawartych w § 2 i 3 omawianego przepisu. W sytuacji, gdyby złożony przez wyspecjalizowanego pełnomocnika sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty lub sprzeciw od nakazu zapłaty dotknięty był brakami formalnymi – nastąpi ich odrzucenie. Natomiast w przypadku wniesienia pism proce­sowych przez stronę występującą samodzielnie zachowa aktualność tradycyjny – dwuetapowy sposób procedowania przewidzianego w art. 130 KPC, zgodnie z którym, po stwierdzeniu braków formalnych, przewodniczący lub sąd wzywa stronę (w ogólnym procesie także pełnomocnika) do uzupełnienia braków w wyznaczonym terminie. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu [...]