Abstrakt

Rada wierzycieli jest organem postępowania upadłościowego¹. Jest to organ uniwersalny w tym znaczeniu, że znajduje zastosowanie do każdego z rodzajów postępowania upadłościowego: upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, upadłości z możliwością zawarcia układu, a w tym upadłości z tzw. zarządem własnym. Organ ten pełni przede wszystkim funkcje o charakterze doradczokontrolnym². W piśmiennictwie wyrażono pogląd, że „rada wierzycieli powołana jest do strzeżenia interesów wierzycieli w postępowaniu upadłościowym, nie jest jednak organem wierzycieli”. Rada wierzycieli ma służyć pomocą sędziemukomisarzowi przy czuwaniu nad postępowaniem syndyka, zarządcy bądź nadzorcy sądowego³.

Rada wierzycieli nie jest organem obligatoryjnym. Jeżeli nie została ona ustanowiona, to czynności zastrzeżone dla rady wierzycieli podejmuje sędzia-komisarz (art. 213 ust. 1 PrUpadNapr). Natomiast, gdy rada wierzycieli została powołana, ale nie wykonuje w terminie wyznaczonym przez sędziego-komisarza przypisanych jej czynności to kompetencje rady wierzycieli przejmuje sędzia-komisarz (art. 213 ust. 1 PrUpadNapr).

W niniejszym opracowaniu przedmiotem analizy jest pozycja rady wierzycieli w postępowaniu upadłościowym z możliwością zawarcia układu z tzw. zarządem własnym.

Powołanie rady wierzycieli

Rada wierzycieli może zostać powołana już na wstępnym zgromadzeniu wierzycieli (art. 201 ust. 1 PrUpadNapr), o ile takie zostanie zwołane, czyli jeszcze przed ogłoszeniem upadłości.

Po ogłoszeniu upadłości zwołanie rady wierzycieli może mieć miejsce w dwojaki sposób.

Po pierwsze, radę wierzycieli może powołać z urzędu sędzia-komisarz, o ile uzna to za potrzebne (art. 201 ust. 1 PrUpadNapr). W praktyce, w postępowaniu upadłościowym z możliwością zawarcia układu potrzeba powołania rady wierzycieli jest znikoma.

Po drugie, sędzia-komisarz jest obowiązany powołać radę wierzycieli, jeżeli wniosek taki zostanie złożony przez wierzycieli mających przynajmniej piątą część ogólnej sumy wierzytelności, które zostały uznane lub uprawdopodobnione (art. 201 ust. 2 PrUpadNapr). W powyższych okolicznościach sędzia-komisarz jest związany wnioskiem wierzycieli. sędzia-komisarz nie jest natomiast związany ewentualnymi propozycjami wnioskodawców co do składu rady wierzycieli. Wierzycieli składających wniosek winno być przynajmniej dwóch⁴.

Przepisy nie rozstrzygają w jakim okresie czasu, po ogłoszeniu upadłości, rada wierzycieli może zostać powołana. W piśmiennictwie trafnie zauważono, że rada wierzycieli może zostać ustanowiona jeszcze przed ostatecznym ustaleniem listy wierzytelności⁵. Teoretycznie rada wierzycieli może zostać powołana do czasu zakończenia postępowania upadłościowego.

Nadzorca sądowy nie ma kompetencji do wystąpienia z wnioskiem o powołanie rady wierzycieli⁶.

Skład rady wierzycieli

Rada wierzycieli składa się z trzech lub pięciu członków oraz jednego lub dwóch zastępców (art. 202 ust. 1 PrUpadNapr). Użycie przez ustawodawcę funktora normotwórczego „oraz”, oznacza, że powołanie przynajmniej jednego zastępcy jest obligatoryjne⁷. Nie jest dopuszczalne powołanie innej liczby członków rady wierzycieli, niż wskazana w ustawie. Członkowie rady wierzycieli i ich zastępcy powoływani są spośród wierzycieli upadłego, których wierzytelności zostały uznane albo uprawdopodobnione (art. 202 ust. 2 PrUpadNapr). W przypadku gdy w skład rady weszła osoba, której wierzytelność została uprawdopodobniona, a która następnie nie została uznana, wówczas osoba taka powinna zostać odwołana ze składu rady⁸. Wierzyciel może nie przyjąć obowiązków członka rady lub jego zastępcy (art. 202 ust. 3 PrUpadNapr). W konsekwencji rada wierzycieli może zostać powołana, jeżeli w postępowaniu uczestniczy przynajmniej czterech wierzycieli, których wierzytelności zostały uznane albo uprawdopodobnione i którzy nie odmówią w niej uczestnictwa.

Ustawa milczy na temat kryterium doboru wierzycieli w skład rady. Wyłącznym kryterium doboru wierzycieli nie musi być kryterium wysokości zgłoszonej wierzytelności.

Teoretycznie członkiem rady wierzycieli może być wierzyciel, który nie [...]