Abstrakt

W niniejszym opracowaniu Autor przedstawił zmiany dotyczące postępowania cywilnego wprowadzone ustawą z 22.12.2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych¹.

Uwagi wprowadzające

Nie sposób powstrzymać się od wyrażenia krytycznej uwagi pod adresem postępowania ustawodawcy, który nie zaprzestaje bezustannych nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego i praktycznie nie widać końca tego procesu. Zaledwie 2.7.2004 r. dokonano bardzo obszernej nowelizacji², nie licząc już mniejszych zakresem modyfikacji dokonanych ustawą z 17.6.2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw³ oraz ustawą z 24.9.2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego⁴. Wspomniana obszerna nowelizacja obowiązuje od 5.2.2005 r., zaś już nazajutrz weszła w życie kolejna nowelizacja dokonana mocą ustawy z 22.12.2004 r.

Miary powstałego i trwającego nadal chaosu niech dopełni informacja, że w procesie legislacyjnym znajdują się kolejne nowelizacje Kodeksu: projekt rządowy z 2.2.2004 r. ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego⁵, projekt rządowy z 20.8.2004 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dotyczący instytucji mediacji)⁶, projekt rządowy z 8.11.2004 r. ustawy o zmianie ustaw - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze (dotyczący sądu polubownego)⁷ oraz niezbyt obszerny projekt Senatu z 25.6.2004 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (nowelizujący dwa przepisy z zakresu postępowania egzekucyjnego)⁸.

W związku z tym, powraca pytanie postawione podczas podjętej niedawno dyskusji na temat, czy bardziej przydatny jest całkiem nowy Kodeks postępowania cywilnego, czy też wskazana jest jego nowelizacja. Obecnie zasadniejsze wydaje się stanowisko T. Erecińskiego, który opowiadał się za stworzeniem nowej ustawy, tłumacząc swoje zapatrywanie okolicznością, że wielokrotne cząstkowe zmiany Kodeksu powodują brak komplementarności jego rozwiązań oraz terminologiczną niejednolitość⁹.

Omówienie zmian dokonanych ZmKPCU04[2] zostanie podzielone na punkty, których rozmiary i waga nie są jednakowe. Dwie zmiany mają charakter fundamentalny, gdyż polegają na stworzeniu nowych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

Działanie za Skarb Państwa

Jak wiadomo, polskie prawo cywilne i prawo procesowe cywilne stoi na stanowisku teorii organów osób prawnych oraz innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi. W myśl tej teorii osoby prawne oraz inne organizacje mające zdolność sądową dokonują czynności procesowych przez swoje organy. W doktrynie uznano za nietrafne sformułowanie art. 67 § 1¹⁰, w myśl którego wspomniane organy działają w imieniu osób prawnych i innych organizacji, jak również określenie w art. 379 pkt 2 i art. 401 pkt 2 tego działania jako reprezentacji, ponieważ organy te nie działają w imieniu osób prawnych i organizacji, lecz ich działanie jest po prostu działaniem danej osoby prawnej lub organizacji¹¹.

Znowelizowany ustawą z 17.6.2004 r. Kodeks cywilny¹² wprowadził w art. 417¹ § 1 odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez wydanie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, zaś w art. 417¹ § 4 za szkodę wyrządzoną przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa. W literaturze zastanawiano się nad wskazaniem właściwego statio fisci działającego za Skarb Państwa odpowiedzialnego za szkodę. Sugerowano, że [...]