Abstrakt
Wejście w życie nowych przepisów o outsourcingu czynności bankowych (art. 6a-6d Prawa bankowego1) postawiło przed prawnikami nie lada wyzwanie. Polski legislator śmiało rozwikłał spory na temat dopuszczalności powierzania przez banki podmiotom zewnętrznym wykonywania operacji związanych z ich działalnością. Przed prawnikami bankowymi stoi teraz niełatwe zadanie, aby w drodze wykładni nadać sens owocom aktywności ustawodawcy i na powrót połączyć przecięte węzły powiązań gospodarczych. Praktycznym przykładem takich trudności może być kwestia powołania przez banki wspólnego agenta w konsorcjum kredytowym.
Rola agenta w konsorcjum kredytowym
Kredytowanie konsorcjalne polega na wspólnym udostępnieniu kredytobiorcy środków pieniężnych przez kilka banków, na zasadniczo jednakowych warunkach2. Kredytodawcy w sposób umowny określają ramy wzajemnej kooperacji przy realizacji wspólnego przedsięwzięcia finansowego, a powołany przez nich wewnętrzny stosunek prawny jest nazywany konsorcjum.
Charakterystycznym elementem kredytowania konsorcjalnego jest instytucja agenta3. Jeden z kredytodawców otrzymuje szczególne prawa i obowiązki związane z koordynacją działań konsorcjantów oraz bieżącym administrowaniem kredytem. Agent jest pośrednikiem komunikacyjnym oraz rozliczeniowym pomiędzy kredytobiorcą a kredytodawcami. W ramach swoich kompetencji działa w imieniu i na rzecz wszystkich uczestników konsorcjum4.
|
W typowych przypadkach do obowiązków agenta należy m.in.: - pośredniczenie przy udostępnianiu kredytobiorcy środków pieniężnych, - badanie warunków wypłaty kredytu, - przyjmowanie spłat kredytu i zapłaty innych należności, - dookreślanie treści zobowiązania kredytowego (umowy niejednokrotnie wskazują, że treść i forma pewnych dokumentów przedstawianych przez kredytobiorcę muszą być satysfakcjonujące według opinii agenta), - przyjmowanie od kredytobiorcy oświadczeń woli i wiedzy (np. wniosków o wypłatę kredytu, sprawozdań), jak również świadczeń materialnych (dokumentów), - dokonywanie obliczeń płatności należnych na podstawie umowy kredytowej, - monitorowanie kredytu w ograniczonym zakresie (np. co do terminowości spłat), - wypowiedzenie umowy kredytowej zgodnie z instrukcją konsorcjantów. |
W umowach konsorcjum często zamieszczane jest wyraźne postanowienie, że obowiązki agenta mają charakter czysto techniczny i administracyjny, ale w praktyce posiada on dość szeroką sferę dyskrecjonalnego uznania przy wykonywaniu przypisanych mu czynności.
Outsourcing czynności bankowych
Wejście w życie 1.5.2004 r. nowelizacji Prawa bankowego5 postawiło przed polskimi instytucjami finansowymi praktyczne pytanie, czy nowe przepisy o outsourcingu czynności bankowych regulują powierzanie agentowi wykonywania pewnych działań w ramach konsorcjum kredytowego.
Zgodnie z art. 6a ust. 1 PrBank, powierzenie czynności może nastąpić na rzecz przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego. De lege lata definicje tych pojęć zawiera ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807; dalej jako: SwobodaGospU). W świetle art. 4 i 5 SwobodaGospU wydaje się, że bank (zarówno krajowy, jak i zagraniczny) również posiada status przedsiębiorcy i może być podmiotem outsourcingowym (przyjmującym od innego banku czynności do wykonania).
Regulacja art. 6a ust. 1 PrBank obejmuje dwie grupy stanów faktycznych. Po pierwsze, przepis ten odnosi się do [...]