Abstrakt

Prowadzenie spraw i reprezentacja spółki kapitałowej należy w zasadzie do wyłącznej kompetencji zarządu (por. art. 201 § 1 KSH dla spółki z o.o. i art. 368 § 1 KSH dla spółki akcyjnej). Kodeks spółek handlowych przewiduje jednakże wyjątki od powyższej zasady. Zgodnie np. z art. 253 § 1 KSH, w sporze dotyczącym uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały wspólników, pozwaną spółkę reprezentuje zarząd, jeżeli na mocy uchwały wspólników nie został ustanowiony w tym celu pełnomocnik (odpowiednią regulację odnośnie spółki akcyjnej zawiera art. 426 § 1 KSH). Kolejnym wyjątkiem od zasady reprezentacji spółki przez zarząd jest przepis art. 210 § 1 KSH (i odpowiednio art. 379 § 1 KSH dla spółki akcyjnej), zgodnie z którym w umowie pomiędzy spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub (albo - według art. 379 § 1 KSH) pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia). Z brzmienia hipotezy art. 210 § 1 i art. 379 § 1 KSH ma jakoby wynikać, zarówno według dotychczasowego orzecznictwa, jak i literatury przedmiotu, że termin „członek zarządu” oznacza wyłącznie „aktualnego”, tj. urzędującego członka zarządu. Celem poniższej publikacji jest próba podważenia powyższych poglądów oraz wykazanie, że to rada nadzorcza, a nie zarząd, reprezentuje spółkę w umowie, jak również w sporze, nie tylko z byłym, ale także z niedoszłym oraz z przyszłym członkiem zarządu.

Wymiar praktyczny wykładni art. 210 § 1 KSH i odpowiednio art. 379 § 1 KSH jest oczywisty - chodzi o właściwą reprezentację spółki kapitałowej. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, umowy zawarte przez niewłaściwie reprezentowaną spółkę są nieważne.

Reprezentacja spółki w stosunku do członków zarządu przez radę nadzorczą lub pełnomocnika

1. Poglądy orzecznictwa

Artykuł 210 § 1 KSH oraz odpowiednio art. 379 § 1 KSH odnośnie spółki akcyjnej, przejmuje w pełni treść dawnego art. 203 KH (odpowiednio dawnego art. 374 KH). Oznacza to tym samym, że zarówno poglądy doktryny, jak i orzecznictwo powstałe na tle przepisu art. 203 KH, jak i art. 374 KH, zachowują, co do zasady, swoją aktualność pod rządem art. 210 § 1 KSH i odpowiednio art. 379 § 1 KSH¹.

Jeszcze pod rządami Kodeksu handlowego, Sąd Najwyższy w kilku wyrokach na tle art. 203 KH przyjmował, że krąg osób, które obejmuje przepis art. 203 KH, to urzędujący, a nie byli członkowie zarządu. „Przepis art. 203 KH (obecnie art. 210 § 1 KSH - Z. J.) stanowi, że w umowach pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a członkami zarządu, tudzież w sporach z nimi reprezentuje spółkę rada nadzorcza lub pełnomocnicy, powołani uchwałą wspólników. Przepis ten dotyczy jednak tylko członków zarządu, a nie byłych członków zarządu. W sporze [...]