Abstrakt
Coraz powszechniejsze staje się wykorzystywanie (zwłaszcza w obrocie profesjonalnym) pozasądowych sposobów rozwiązywania sporów. Obok postanowień umownych przewidujących procedurę mediacyjną (która wkrótce prawdopodobnie doczeka się regulacji ustawowej1) stosunkowo popularne są także klauzule przewidujące, iż strony będą rozstrzygać spory powstałe pomiędzy nimi w związku z umową w drodze negocjacji pojednawczych. O ile mediacja charakteryzuje się pośredniczeniem w sporze przez osobę trzecią, niebędącą rzecznikiem interesów żadnej ze stron, lecz dążącą do zbliżenia ich stanowisk, to klauzule dotyczące negocjacyjnego załatwiania sporów nie przewidują udziału w rozwiązywaniu konfliktu takich, niezależnych osób trzecich. Nawet jeśli na etapie negocjacji strony korzystają z pomocy doradców lub pełnomocników, działają oni w interesie swoich zleceniodawców, starając się wynegocjować jak najkorzystniejsze dla nich rozwiązania i są związani ich instrukcjami2.
Niniejszy artykuł jest poświęcony znaczeniu i konsekwencjom klauzuli przewidującej rozwiązywanie sporów w drodze negocjacji. Nazywać ją będę dalej „klauzulą negocjacji pojednawczych”. Mimo że - jak wspomniano - klauzula ta powinna być odróżniana od klauzuli mediacyjnej, sięgnąć warto w dalszych wywodach do niektórych osiągnięć judykatury i doktryny związanych z doświadczeniami stosowania klauzuli mediacyjnej. Pewne problemy są bowiem wspólne dla obydwu wskazanych typów klauzul.
Doświadczenia zagraniczne (na tle klauzuli mediacyjnej)
Dla analizy problematyki klauzul dotyczących negocjacyjnego rozwiązywania sporów inspirujące mogą być m.in. niektóre rozważania zawarte w (odnoszącym się co prawda do klauzuli mediacyjnej) wyroku Izby Cywilnej francuskiego Cour de Cassation Nr 217 z 14.2.2003 r.3. Strony zawarły umowę z klauzulą o następującej treści: „Wszelkie spory, które mogą powstać pomiędzy stronami w związku z interpretacją lub z wykonywaniem niniejszej umowy, strony zobowiązują się poddać, przed skierowaniem sprawy na drogę sądową, mediatorom wyznaczonym [...]