Abstrakt

Autor w niniejszym artykule podejmuje problematykę właściwości przemiennej w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym świadczeń alimentacyjnych. Dokonując analizy zagadnienia Autor odnosi się również do pojęcia właściwości ogólnej.

Zagadnienia wprowadzające

Znowelizowany ustawą z 22.4.2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej¹ art. 1081 KPC rozszerzył uprawnienia wierzycieli, dochodzących alimentów lub renty mającej charakter alimentów w kierunku zwiększenia katalogu sposobów egzekucji, które mogą być zastosowane w ramach właściwości przemiennej. Artykuł 1081 § 1 KPC, w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ww. nowelizacji, tj. do 1.6.2005 r., dopuszczał zastosowanie właściwości przemiennej tylko w zakresie egzekucji z wynagrodzenia za pracę. Wierzyciel bowiem kierując egzekucję do tego składnika majątku dłużnika mógł złożyć wniosek egzekucyjny również do komornika właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Obecnie art. 1081 § 1 KPC stanowi, że jeżeli egzekucja dotyczy alimentów lub renty mającej charakter alimentów, wierzyciel, kierując wniosek o wszczęcie egzekucji, nie ma obowiązku wskazywania sposobu egzekucji, ani majątku dłużnika, z którego ma być prowadzona egzekucja. W takim wypadku uważa się, że wniosek dotyczy wszystkich dopuszczalnych sposobów egzekucji, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości.

Wniosek o wszczęcie egzekucji można zgłosić również do komornika sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela. W takim wypadku uważa się, że wniosek dotyczy wszystkich dopuszczalnych sposobów egzekucji, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. Wniosek o wszczęcie egzekucji wierzyciel może zgłosić również do komornika sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela. Jest to typowy przykład regulacji przez ustawodawcę właściwości przemiennej przy dochodzeniu roszczeń określonego rodzaju.

Właściwe jednak stosowanie znowelizowanego art. 1081 KPC wymaga odwołania się do reguł ogólnych rządzących tym rodzajem właściwości. Jest to uzasadnione zastosowaniem przez ustawodawcę w znowelizowanym art. 1081 § 1 i 2 KPC niedookreślonego zwrotu „dopuszczalne sposoby egzekucji”. Przepisy Księgi drugiej i trzeciej KPC nie zawierają uregulowań o charakterze ogólnym dotyczących interesującego nas zagadnienia. Celem zatem zanalizowania zakreślonego problemu sięgnąć musimy do Części pierwszej KPC (powołując się na przepis art. 13 § 2 KPC ).

Pojęcie właściwości ogólnej

Artykuł 31 KPC stanowi, że powództwo w sprawach objętych przepisami o właściwości przemiennej wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd oznaczony w przepisach art. 31-37¹ KPC. W. Berutowicz wskazuje, że właściwość wyłączna jest odmianą właściwości szczególnej w odróżnieniu od właściwości ogólnej².

Odbiegając nieco od głównego nurtu wypowiedzi, dla prawidłowego oznaczenia omawianych pojęć i zachowania przejrzystości wypowiedzi, musimy określić również pojęcie właściwości ogólnej. Właściwość ogólna ustalona jest dla większości spraw ze względu na osobę pozwanego (actor sequitur forum rei), tzn. powództwo wytacza się przed sądem właściwym ze względu miejsce zamieszkania osoby fizycznej, a dla pozwanych niebędących osobami fizycznymi ze względu ich siedzibę³.

Pojęcie właściwości przemiennej

Wracając do tematu rozważań powiemy, że właściwość przemienna umożliwia [...]