Abstrakt
Dnia 28.2.2003 r. uchwalono ustawę - Prawo upadłościowe i naprawcze1, która zawiera kompleksową regulację dotyczącą problematyki niewypłacalności. Oprócz wielu zasadniczych zmian (np. zmiany samej funkcji regulacji dotyczącej niewypłacalności2), nowa ustawa przyniosła także istotne zmiany w zakresie stopnia sformalizowania postępowania upadłościowego, w porównaniu z postępowaniem uregulowanym w poprzednio obowiązującym Prawie upadłościowym3. Zmiany stopnia szczegółowości unormowania formy czynności postępowania oraz zmiany rygorów procesowych wiążących się z niezachowaniem wymagań co do formy, bądź wymagań co do terminu dokonania czynności, powodują konieczność „dostosowania się” do tego zmienionego poziomu sformalizowania postępowania upadłościowego zarówno przez uczestników postępowania i ich pełnomocników procesowych, jak i przez sądy, sędziów-komisarzy, syndyków i inne organy postępowania upadłościowego. Ustalenie kierunku zmian w nowej regulacji, w zakresie stopnia sformalizowania postępowania, powinno ułatwić podmiotom postępowania upadłościowego dokonywanie prawidłowej interpretacji przepisów regulujących poszczególne czynności procesowe. W niniejszym opracowaniu zostaną przedstawione zmiany stopnia sformalizowania postępowania upadłościowego w porównaniu z poziomem formalizmu postępowania upadłościowego uregulowanego w PrUp.
Uwagi wprowadzające
Zasada formalizmu jest zaliczana w literaturze do naczelnych zasad postępowania cywilnego4. Poszczególni autorzy w różny sposób ją definiują, jednak można przyjąć, iż odnosi się ona do sposobu podejmowania czynności postępowania cywilnego, a więc formy, miejsca i czasu. Jak się wydaje, nie można też pominąć przy analizie formalizmu procesowego regulacji dotyczącej uprawnienia do dokonywania czynności procesowych, np. wprowadzenie przymusu adwokackiego oznacza niewątpliwie wzmocnienie formalizmu postępowania w zakresie czynności procesowych, do których podjęcia uprawniony jest pełnomocnik będący adwokatem lub radcą prawnym. Ze względu na to, że postępowanie upadłościowe jest rodzajem sądowego postępowania cywilnego, naczelne zasady postępowania cywilnego w swych ogólnych założeniach są realizowane także w postępowaniu upadłościowym5. Pogląd ten jest szczególnie aktualny w odniesieniu do zasady formalizmu procesowego, bowiem jej realizacja należy do istoty postępowania cywilnego. Każde postępowanie cywilne odznacza się formalizmem, jednak poszczególne jego rodzaje różnią się stopniem sformalizowania.
Zmiany stopnia szczegółowości regulacji formy czynności postępowania oraz zmiany rygoryzmu procesowego
1. Forma czynności uczestników postępowania i rygoryzm procesowy związany z wadami tych czynności
W PrUpadNapr doszło do zwiększenia liczby wymagań formalnych stawianych niektórym czynnościom uczestników postępowania. Do takich czynności trzeba niewątpliwie zaliczyć złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Zakres tych wymagań różni się przy tym w zależności od podmiotu składającego wniosek.
Wniosek zgłaszany przez dłużnika musi obecnie spełniać wymagania ogólne pism procesowych (art. 126 i nast. KPC w zw. z art. 35 PrUpadNapr), a ponadto wymagania wymienione w art. 22 PrUpadNapr, art. 23 (w tym wypadku ustawodawca wprowadza alternatywę - albo spełnienie tych wymagań, albo spełnienie innego wymagania, polegającego na podaniu przyczyn niedołączenia dokumentów wymienionych w art. 23 ust. 1 i 2 i ich uprawdopodobnieniu) oraz art. 25 ust. 1 PrUpadNapr.
Wniosek wierzyciela musi natomiast spełniać, poza ogólnymi wymaganiami pism procesowych, wymagania wskazane w art. 22 (z wyjątkiem obowiązku dołączenia informacji, o której mowa w ust. 1 pkt 4) oraz art. 24 PrUpadNapr.
|
Wymaganiami niewystępującymi w PrUp i dotyczącymi wniosku dłużnika są obecnie: - obowiązek podania informacji, czy dłużnik jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych (art. 22 ust. 1 pkt 4), - obowiązek podania informacji, czy dłużnik jest spółką publiczną (art. 22 ust. 1 pkt 5); wymaganie to dotyczy zarówno wniosku dłużnika, jak i wierzyciela, - obowiązek wskazania rodzaju upadłości, której ogłoszenia domaga się dłużnik (art. 23 ust. 1 in principio); w wypadku, gdy wnosi on o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, dodatkowymi wymaganiami są: złożenie propozycji układowych oraz propozycji finansowania układu oraz złożenie rachunku przepływów pieniężnych za ostatnie 12 miesięcy, jeżeli dłużnik zobowiązany był do prowadzenia dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego rachunku, - obowiązek dołączenia aktualnego wykazu majątku z szacunkową wyceną jego składników (art. 23 ust. 1 pkt 1), - obowiązek podania informacji o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika zabezpieczeń rzeczowych oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych postępowaniach sądowych i administracyjnych dotyczących majątku dłużnika (art. 23 ust. 1 pkt 7), - obowiązek wskazania miejsca zamieszkania i adresów reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni (art. 23 ust. 1 pkt 8), - obowiązek złożenia przez dłużnika pisemnego oświadczenia o prawdziwości danych zawartych we wniosku (art. 25 ust. 1). |
Wymaganiem formalnym dotyczącym wyłącznie wniosku składanego przez wierzyciela i niewystępującym w PrUP jest obowiązek dołączenia do wniosku o ogłoszenie upadłości wstępnych propozycji układowych, jeżeli [...]