Abstrakt

Celem artykułu jest zajęcie stanowiska w kwestii ustalenia, czy prawa własności intelektualnej przysługujące osobie trzeciej mogą stanowić wadę prawną w rozumieniu art. 556 § 2 KC. Na wstępie zostanie przedstawiona interpretacja art. 556 § 2 KC, która jest prezentowana w doktrynie i orzecznictwie. Właściwe rozważania poprzedza również krótka charakterystyka praw własności intelektualnej w celu podkreślenia specyfiki dóbr niematerialnych.

Pojęcie wady prawnej w art. 556 § 2 KC

Na podstawie art. 556 § 2 KC sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej. Nie budzi wątpliwości, co oznacza prawo własności przysługujące osobie trzeciej w stosunku do rzeczy sprzedanej jako jeden z przypadków wady prawnej. Kwestią wykładni art. 556 § 2 KC jest natomiast, czy pod pojęciem „obciążenia rzeczy prawem osoby trzeciej” należy obok ograniczonych praw rzeczowych i użytkowania wieczystego rozumieć także prawa obligacyjne ograniczające korzystanie z rzeczy (tzn. wykonywanie niektórych uprawnień płynących z własności). W literaturze przeważa stanowisko opowiadające się za traktowaniem takich praw jako mogących stanowić o istnieniu wady prawnej w rozumieniu art. 556 § 2 KC, pod warunkiem zaistnienia dodatkowej przesłanki, którą jest wymóg istnienia rozszerzonej skuteczności prawa obligacyjnego. Przejawia się on w tym, że prawo takie nie gaśnie wskutek zbycia rzeczy, a nowy właściciel wstępuje ex lege w istniejący stosunek zobowiązaniowy¹.

Prawa obligacyjne niegasnące wskutek zbycia rzeczy powinny być więc traktowane przy interpretacji art. 556 § 2 KC na równi z prawami rzeczowymi. Tak samo, jak te ostatnie, obciążają one rzecz, a nie podmiot. Ich istnienie powoduje, że zakres uprawnień przysługujący sprzedawcy jest węższy od oczekiwanego². W rezultacie przepisy o odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady prawne znajdują do nich zastosowanie wprost, a nie dopiero w drodze analogii.

Wyrazem takiego stanowiska wydaje się być orzeczenie Sądu Najwyższego³, w myśl którego jeżeli skuteczność roszczenia producenta do sprzedawcy rzeczy nie przekracza normatywnej granicy zobowiązań interpartes, to wówczas nie mamy do czynienia z obciążeniem rzeczy, o którym mowa w art. 556 § 2 KC. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 12.5.1980 r.⁴ Sporne natomiast jest, czy inne ograniczenia treści lub wykonywania prawa należy uznać za wadę prawną w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Chodzi tu w szczególności o prawa obligacyjne [...]