Abstrakt
Problematyka związana z wekslem in blanco od początku lat dziewięćdziesiątych cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem tak doktryny jak i orzecznictwa. Stan ten niewątpliwie jest spowodowany swoistym renesansem Prawa wekslowego w polskim obrocie gospodarczym. Szczególnie dużo uwagi przykuwają zagadnienia związane z wekslami niezupełnymi i ich obrotem. Porozumienie wekslowe jest jednym z tych problemów, przy czym jego znaczenie należy uznać za doniosłe ze względu na powszechność w dzisiejszym obrocie prawnym. Źródłem tego stanu jest nierozłączność porozumienia wekslowego z wekslem in blanco.
Porozumienie wekslowe - zarys ogólny
Prawo wekslowe1 bardzo lakonicznie odnosi się do zagadnienia porozumienia wekslowego, art. 10 stanowi, że „Jeżeli weksel niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa”. Przepis ten właściwie dotyczy sytuacji, gdy weksel in blanco został już wypełniony i to przez posiadacza, który nabył weksel. Z lektury przedmiotowego artykułu Prawa wekslowego nie wynika również wprost jak należy traktować owo porozumienie i jaką powinno mieć formę. Dlatego też należy uznać, iż ustawodawca dopuścił tu dowolność formy porozumienia wekslowego. Musi to być jednakże przejaw woli, który w świetle okoliczności towarzyszących, w sposób dostatecznie zrozumiały i niewątpliwy wyraża wolę wywołania skutków prawnych objętych treścią tej czynności prawnej (wyrok SN z 28.5.1998 r.,III CKN 531/97, OSNC Nr 1/1999, poz. 13). Najczęściej spotykaną formą porozumienia wekslowego jest deklaracja wekslowa, czyli porozumienie w formie pisemnej. Rzadziej spotyka się zawarcie porozumienia wekslowego ustnie, co rodzi niewątpliwie problemy natury dowodowej w trakcie ewentualnego procesu. Istotą porozumienia wekslowego jest upoważnienie do wypełnienia weksla, zgodnie z przyjętymi w nim ustaleniami. Ponadto, należy zauważyć, że wypełnienie może dotyczyć tylko tych części składowych weksla, których nie zawierał dokument. Remitent nie jest upoważniony do zmiany treści weksla2.
Porozumienie wekslowe w formie ustnej i jego wykładnia
Sytuacja istnienia porozumienia wekslowego jedynie w formie ustnej jest niewątpliwie najbardziej złożoną. Wierzyciel, który jest w posiadaniu weksla, musi wypełnić go prawidłowo, tzn. w sposób taki by spełnił wymogi formalne Prawa wekslowego, oraz umożliwiający mu uniknięcie ewentualnych zarzutów dotyczących niezgodności wypełnienia weksla z porozumieniem. Niewątpliwie przy wekslach in blanco, wystawianych w większości przypadków, jako zabezpieczenie innego stosunku prawnego, najbardziej adekwatne i celowe będzie oparcie się o tenże stosunek podstawowy, uwzględniając zasady [...]