Abstrakt

Od dnia wejścia w życie Traktatu Amsterdamskiego (1.5.1999 r.) sprawy współpracy państw członkowskich w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych podlegają przepisom Tytułu IV Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej jako: TWE). Innymi słowy, istnieje możliwość przyjmowania w tym zakresie aktów prawa wspólnotowego – rozporządzeń, dyrektyw, decyzji, zaleceń i opinii. Należy jednak zauważyć, że pewne zagadnienia związane ze współpracą sądową w sprawach cywilnych były już wcześniej regulowane na poziomie wspólnotowym, głównie w postaci konwencji. Taka sytuacja miała miejsce zwłaszcza w dziedzinie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, które były regulowane Konwencją Brukselską z 27.9.1968 r., przyjętą na podstawie art. 220 (obecnie 293 TWE). Jednakże w związku z możliwością przyjmowania w tym zakresie wspólnotowych aktów prawnych zaproponowano przekształcenie konwencji w rozporządzenie Rady 44/2001/WE o jurysdykcji, uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (dalej jako: rozporządzenie). Ma ono ten walor, że obowiązuje w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Oznacza to, że obywatele tych państw mogą powoływać się na regulacje zawarte w rozporządzeniu, a sądy krajowe muszą je uwzględniać z urzędu. Z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej tzn. od 1.5.2004 r. obowiązek ten spoczywa również na polskich sądach. Warto zatem wskazać na regulacje rozporządzenia dotyczące właściwości sądowej, z uwzględnieniem różnic w stosunku do Konwencji z Brukseli i Lugano.