Monitor Prawniczy

nr 5/2004

Zastaw rejestrowy na akcjach

Piotr Sokal
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Abstrakt

Zastaw rejestrowy w obecnej postaci wprowadzony został do porządku prawnego ustawą z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów1, zastępując tzw. bankowy zastaw rejestrowy, którego regulacja znajdowała się w Kodeksie cywilnym2. Zastaw rejestrowy stanowi jeden ze sposobów zabezpieczeń wierzycieli, mający na celu umożliwienie w sposób efektywny zwrot długu. Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów wprowadziła nowe rozwiązania w systemie prawa materialnego i procesowego, dając zastawnikowi możliwość obciążenia zastawem rzeczy lub praw. Chociaż ZastRejU obowiązuje już kilka lat - od 1.1.1998 r.3, stanowi częsty przedmiot zainteresowania prawników. W następstwie pojawiających się w praktyce problemów, w piśmiennictwie spotkać można w niektórych kwestiach odmienne jednak wypowiedzi na temat instytucji w niej uregulowanych. Niniejsze opracowanie, jest próbą zwrócenia uwagi na ustanowienie tej formy zastawu na akcjach.

Ustanowienie zastawu rejestrowego na akcjach zdematerializowanych

Nie budzi wątpliwości, że ustawodawca zakwalifikował zastaw rejestrowy do grupy praw zastawniczych, nie czyniąc go jednocześnie nowym ograniczonym prawem rzeczowym.

Rozporządzający charakter umowy o ustanowienie zastawu rejestrowego przesądza o tym, że wywołuje ona skutki nie tylko pomiędzy jej stronami (inter partes), ale również wobec osób trzecich (erga omnes)4.Przepis art. 1 ust. 2 ZastRejU, stanowi, że w sprawach nie uregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Ustawa stanowi lex specialis w stosunku do KC w tych wszystkich sprawach, w których wprowadza uregulowania odbiegające od kodeksowych. Jedną z takich regulacji jest możliwość zabezpieczenia zastawem rejestrowym jedynie wierzytelności pieniężnej5.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 6 ZastRejU, przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być także prawa z papierów wartościowych. Przedmiotem zastawu rejestrowego na akcjach będą zatem prawa inkorporowane w akcji.

W literaturze wskazuje się jednak, że niewłaściwe jest [...]