Monitor Prawniczy

nr 3/2004

Odroczenie rozprawy w postępowaniu cywilnym - uwagi na marginesie orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych

Artur Nowak
Autor jest doktorantem na Wydziale Prawa i Administracji UAM w Poznaniu oraz asesorem sądowym w Szczecinku.
Abstrakt

Zagadnienia dotyczące przyczyn odroczenia rozprawy wpisują się w nurt bardzo praktycznych rozważań dotyczących sprawności postępowania wobec problematyki gwarancji procesowych stron w procesie cywilnym. Jak wiadomo tak sprawność postępowania jak i oraz prawa procesowe stron, które stanowią niewątpliwie wartości same w sobie, stanowią często przyczynek dylematów, związanych z racjonalnym stosowaniem tych zasad procesowych.

Uwagi wstępne

Stojąc na gruncie zasady szybkości postępowania ustawodawca w treści art. 6 KPC wprowadza postulat zgodnie z którym sąd powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy. Z drugiej strony obowiązująca procedura chroni jednak prawa podmiotu postępowania cywilnego, stanowiąc w treści art. 379 pkt 5 KPC, że postępowanie jest nieważne, o ile stronę pozbawiono możliwości obrony swoich praw. W literaturze słusznie przy tym zwraca się uwagę, że przewlekłość postępowania stanowi istotną bolączkę wymiaru sprawiedliwości, podważającą zaufanie obywateli do sądów1. Nie budzi przy tym wątpliwości, że szybki przebieg procesu wydatnie obniża koszty postępowania, stabilizuje obrót gospodarczy, kształtuje autorytet prawa.

Przyświecający ustawodawcy model sprawnego przebiegu postępowania doznawać musi jednak pewnych ograniczeń. Wszelkie uproszczenia w procesie cywilnym nie mogą bowiem odbywać się kosztem zawężenia praw strony do sądu - rozumianego tu również jako prawo do udziału w postępowaniu przed organem procesowym. Nie można preferować zasady szybkości postępowania kosztem niekorzystnych skutków w postaci nienależytego wyjaśnienia sprawy. Dla równowagi tych uprawnień KPC przewiduje jednak swoiste sankcje, niezależne od materialnoprawnych podstaw zgłoszone żądania procesowego. Wskazać tu przykładowo można sytuacje uregulowane w [...]