Abstrakt

W ostatnich latach nasilił się spór o charakter prawny odsetek i związane z tym konsekwencje dotyczące w szczególności długości terminu przedawnienia roszczenia odsetkowego. Pojawiające się wątpliwości dotyczą zasadniczo tego, czy odsetki mają charakter świadczenia okresowego czy też jednorazowego oraz tego, czy do przedawnienia roszczenia o odsetki ustawowe należy zastosować reguły dotyczące przedawnienia roszczenia głównego. W ostatnich miesiącach do Sądu Najwyższego w wyniku wniesienia kasacji trafiło kilka spraw o zapłatę odsetek, w których Sąd Najwyższy ponownie¹ wypowie się, czy termin przedawnienia roszczenia o świadczenia odsetkowe z tytułu opóźnienia w zapłacie ceny wynikającej z umowy sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy (art. 554 KC) wynosi dwa czy trzy lata. W najbliższym czasie można oczekiwać zajęcia stanowiska w tym względzie przez skład siedmiu sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Skutki tej uchwały będą miały niemałe znaczenie dla praktyki obrotu i to nie tylko gospodarczego.

Stanowisko doktryny i orzecznictwa

Dla praktyki obrotu gospodarczego niezmiernie istotną kwestią jest określenie terminu przedawnienia roszczenia o odsetki. Określanie tego terminu do niedawna nie było powodem rozbieżności w judykaturze. W ciągu ostatniego roku Sąd Najwyższy wypowiedział się dwukrotnie na temat terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę odsetek z tytułu opóźnienia w zapłacie ceny wynikającej z umowy sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy (art. 554 KC). Dwa ostatnie orzeczenia SN są o tyle istotne, że zmieniają dotychczasową linię orzecznictwa w tym względzie². Chodzi tu o uchwałę SN z 17.6.2003 r.³ i wyrok z 28.4.2004 r.⁴. Sąd Najwyższy, co prawda, wypowiadał się już odnośnie do terminu przedawnienia roszczenia o odsetki z tytułu opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego wynikającego z różnych typów umów już kilkakrotnie⁵, jednakże w obu orzeczeniach dotyczących odsetek z tytułu opóźnienia w zapłacie ceny wynikającej z umowy sprzedaży dokonanej przez przedsiębiorcę (art. 554 KC) uczynił to w sposób wyraźny jak nigdy dotąd. Dopiero teraz bowiem przyjął, że roszczenie o zapłatę odsetek z tytułu opóźnienia podlega takim samym regułom przedawnienia jak roszczenie główne, w szczególności w zakresie terminu przedawnienia⁶. Wcześniej natomiast dominował punkt widzenia, zgodnie z którym roszczenie o odsetki przedawnia się wedle odrębnych reguł niż roszczenie o świadczenie główne⁷.

Zagadnienie przedawnienia roszczenia o zapłatę odsetek stanowi również przedmiot zainteresowania doktryny. Dominuje pogląd, zgodnie z którym przedawnienie roszczenia o zapłatę odsetek z tytułu opóźnienia podlega zasadom określającym przedawnienie roszczeń o spełnienie świadczeń okresowych⁸. Zgodnie z tym stanowiskiem, roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie przedawnia się trzy lata od daty wymagalności roszczenia (odrębnie za każdy dzień opóźnienia) bez względu na to, czy roszczenie główne związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej czy też nie. Ostatnio - z różnym zresztą uzasadnieniem - podejmowano [...]