Abstrakt
Traktat Akcesyjny przewiduje w zakresie swobód Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE) różne okresy przejściowe, często służące „starym” państwom członkowskim. Przedmiotem zainteresowania opinii publicznej był, przede wszystkim, maksymalnie siedmioletni okres przejściowy odnoszący się do swobody przepływu pracowników. Ponadto, głównie władze niemieckie i austriackie kładły w toku negocjacji szczególny nacisk także na ochronę niektórych gałęzi gospodarczych przed tańszą konkurencją z nowych państw członkowskich. W Niemczech obawy te dotyczyły i dotyczą przede wszystkim gospodarki budowlanej. Z tego powodu strona niemiecka nalegała na uregulowanie okresu przejściowego również w przypadku swobody świadczenia usług odnośnie budownictwa i innych gałęzi gospodarczych. Niniejszy artykuł pokazuje, że okres przejściowy dla budownictwa nie obejmuje wszystkich konstelacji wspólnotowej swobody świadczenia usług. Reforma niemieckiego prawa rzemieślniczego z 1.1.2004 r. dodatkowo ułatwia korzystanie ze swobody świadczenia usług przy dostępie do niemieckiego rynku usług budowlanych.
Zagadnienia wstępne
Dla polskich przedsiębiorców usługowych swoboda świadczenia usług należy do najistotniejszych swobód TWE. Powołując się na tę swobodę polski przedsiębiorca może oferować swoje usługi za granicą bez konieczności zintegrowania się z gospodarką danego państwa Wspólnoty. Same przedsiębiorstwo pozostanie w Polsce, gdzie w dalszym ciągu będą płacone podatki, składki socjalne i inne koszty związane z działalnością gospodarczą. W efekcie ceny zaoferowane przez polskiego przedsiębiorcę za usługę świadczoną w Niemczech będą niższe niż ceny, które mogą zaoferować niemieccy przedsiębiorcy. Takie obawy przed polską konkurencją są szczególnie szeroko rozpowszechnione w niemieckim budownictwie, które od dłuższego czasu znajduje się w kryzysie. Aby chronić niemiecki rynek usług budowlanych wprowadzono w Traktacie Akcesyjnym, pod naciskiem Niemiec i Austrii, wraz z okresem przejściowym dla swobody przepływu pracowników, także okres przejściowy dla swobody świadczenia usług. Wbrew powszechnej opinii, dostęp do niemieckiego rynku usług budowlanych dla polskich przedsiębiorców jest w niektórych konstelacjach otwarty mimo okresu przejściowego1.
Niezależnie od ograniczeń wynikających z Traktatu Akcesyjnego niemiecka ustawa o rzemiośle (tzw. Handwerksordnung)2 stanowi przeszkodę dla swobodnego dostępu do niemieckiego rynku usług budowlanych. Restrykcyjne przepisy ustawy już dwukrotnie były przedmiotem postępowania przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości (ETS)3. Orzeczenia bardzo korzystnie wpłynęły na sytuację prawną usługodawców zmuszając niemieckiego ustawodawcę do zniesienia niektórych ograniczeń. Również reforma niemieckiego prawa rzemieślniczego z 1.1.2004 r. miała na celu ułatwienie dostępu do niektórych zawodów rzemieślniczych, z czego skorzystają także usługodawcy z branży budowlanej z Polski i innych państw członkowskich.
Niniejszy artykuł przedstawi na wstępie zarys prawnego uwarunkowania swobody świadczenia usług, aby potem wyjaśnić w jakim stopniu prawne możliwości wynikające z tej swobody są rzeczywiście [...]