Abstrakt

W sprawie o usunięcie niezgodności pomiędzy stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym sąd nie jest związany wskazanym przez stronę sposobem usunięcia tej niezgodności.

Wyrok SN z 6.11.2003 r., II CK 192/02, MoP Nr 20/2004, s. 949

Sąd Najwyższy rozstrzygnął w glosowanym wyroku dwa zagadnienia z zakresu wykładni art. 10 ustawy z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. jedn.: Dz.U. Nr 124, poz. 136¹ ze zm.; dalej jako: KWU) mające istotne znaczenie dla praktyki:

1) kognicji sądu rozpoznającego sprawę o usunięcie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym oraz,

2) znaczenia ustania wspólności ustawowej małżeńskiej dla wpisu prawa własności nieruchomości w księdze wieczystej.

Niezależnie od zbyt szeroko sformułowanej tezy, orzeczenie to należy odnotować z satysfakcją, ponieważ stanowi ono dalszą wypowiedź Sądu Najwyższego inspirującą do poszukiwania w sposób pogłębiony sposobu rozwiązania wątpliwości interpretacyjnycho doniosłym znaczeniu dla praktyki wymiaru sprawiedliwości.

Pogląd wyrażony w przytoczonej na wstępie tezie jest prawidłowy z zastrzeżeniem, że odnosi się do stanu faktycznego będącego podstawą orzekania w rozpoznanej sprawie, w której powód żądał w pozwie wniesionym przeciwko żonie usunięcia niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej przez zastąpienie wpisu pozwanej jako wyłącznej właścicielki lokalu stanowiącego odrębną własność wpisem ujawniającym prawo własności tego lokalu na rzecz obojga małżonków na zasadzie wspólności ustawowej.

Na wątpliwości związane z kognicją sądu w sprawie z art. 10 KWU w aspekcie granic orzekania zakreślonych w art. 321 § 1 KPC zwrócono uwagę w piśmiennictwie¹, natomiast w publikowanej judykaturze problemowi temu nie poświęcano większej uwagi², aż do chwili zajęcia przez Sąd Najwyższy wyraźnego stanowiska w wyroku z 21.3.2001 r., III CKN 1214/98 (OSNC Nr 11/2001, poz. 165, MoP Nr 24/2001, s. 1222).