Monitor Prawniczy

nr 20/2004

Kodeks postępowania cywilnego po nowelizacji - tabelaryczne zestawienie zmian wraz z komentarzem

Michał Snitko-Pleszko
Abstrakt

Spis treści:

  1. SYSTEMATYKA KPC
  2. POSTĘPOWANIE ROZPOZNAWCZE
  3. POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE
  4. POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE

W dniu 2.7.2004 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy - kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 172, poz. 1804; dalej jako: ZmKPCU04). Vacatio legis większości przepisów ZmKPCU04 jest sześciomiesięczne, a zatem cała ustawa wejdzie w życie 5.2.2005 r. Przepisy tego aktu prawnego przebudowują procedurę cywilną w stopniu znaczącym, a w szczególności postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Zmieniono systematykę Kodeksu postępowania cywilnego. Będzie się on składał z czterech części, a nie z trzech, jak obecnie.

Systematyka KPC

do 5.2.2005 r.

od 5.2.2005 r.

Część pierwsza - POSTĘPOWANIE ROZPOZNAWCZE

Część druga - POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE

Część trzecia - PRZEPISY Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

Część pierwsza - POSTĘPOWANIE ROZPOZNAWCZE

Część druga - POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE

Część trzecia - POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE

Część czwarta - PRZEPISY Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

Poniżej przedstawione tabelaryczne zestawienie zmian, odwoływać się będzie już do nowej systematyki KPC. Zmiany w procedurze cywilnej wprowadzone przepisami ZmKPCU04 mają dwojaki charakter: są to zmiany merytoryczne i zmiany porządkowe. W niniejszym zestawieniu nacisk położony zostanie na zmiany merytoryczne, i to te, które wydają się być najistotniejsze. Ze zmian porządkowych wyodrębnić warto zastąpienie nieaktualnej już terminologii. I tak w szczególności zwrot „Milicja Obywatelska” zastąpiono zwrotem „Policja”, „sąd powiatowy” już nie tylko w praktyce, ale także w KPC nazywać się będzie „sądem rejonowym”, a „sąd wojewódzki” - „sądem okręgowym”.

Postępowanie zabezpieczające

Założeniem ZmKPCU04 odnośnie postępowania zabezpieczającego jest położenie nacisku na fakt, że postępowanie to jest postępowaniem zupełnie niezależnym od postępowania egzekucyjnego. Nowa Część druga KPC (Postępowanie zabezpieczające) dzieli się nadal na trzy tytuły zawierające odpowiednio: przepisy ogólne, zabezpieczanie roszczeń pieniężnych oraz inne wypadki zabezpieczenia. Warto wspomnieć w tym miejscu także o zmianach terminologicznych. Do istotnych należy zaliczyć zastąpienie pojęć „wierzyciel” i „dłużnik” pojęciami „uprawniony” i „zobowiązany”. Zrezygnowano w szczególności z terminu „zarządzenie tymczasowe”, używanego do nazywania orzeczeń sądu o zabezpieczeniu, i zastąpiono go terminem „postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia”.

Art. 730. § 1. W celu zabezpieczenia roszczenia, którego dochodzić można w sądzie powszechnym lub przed sądem polubownym, sąd może wydać zarządzenie tymczasowe, jeżeli roszczenie jest wiarogodne, a brak zabezpieczenia mógłby wierzyciela pozbawić zaspokojenia. Wydanie zarządzenia tymczasowego jest dopuszczalne także w innych wypadkach, gdy jest to konieczne do zabezpieczenia wykonalności orzeczenia w sprawie.

§ 2. Dopuszczalne jest także zabezpieczenie roszczenia o przyszłe powtarzające się świadczenia, jednakże za okres nie dłuższy niż za jeden rok, jeżeli roszczenia tego można dochodzić, zanim stanie się wymagalne.

§ 3. Także po uzyskaniu przez wierzyciela orzeczenia podlegającego wykonaniu dopuszczalne jest zarządzenie tymczasowe, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenia, których termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
Art. 730. § 1. W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.

§ 2. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.

1. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia

W miejsce dotychczas wyróżnianych czterech podstaw zabezpieczenia:

- wiarygodność roszczenia,

- okoliczność że brak zabezpieczenia mógłby pozbawić wierzyciela zaspokojenia,

- konieczność zabezpieczenia dla zapewnienia wykonalności orzeczenia, oraz

- interes prawny,

wprowadzono dwie podstawy: [...]