Monitor Prawniczy

nr 10/2004

Ustanowienie zastawu rejestrowego

Piotr P. Horosz
Autor jest adiunktem na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej, pracownikiem Banku Ochrony Środowiska S.A. Oddział Katowice.
Abstrakt

Autor w poniższym opracowaniu przedstawia zagadnienia związane z ustanowieniem zastawu rejestrowego na tle unormowań zawartych w ustawie z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów1 oraz przepisów Kodeksu cywilnego.

Zagadnienia ogólne

Zastaw rejestrowy w obecnym kształcie jest we współczesnym prawie polskim nową konstrukcją, nie obcą jednak całkowicie naszemu prawu cywilnemu. Odpowiednie regulacje, pozwalające na zabezpieczenie wierzytelności przez ustanowienie zastawu z jednoczesnym pozostawieniem jego przedmiotu w posiadaniu zastawcy istniały już w prawie cywilnym okresu międzywojennego. Funkcjonowało przy tym kilka rodzajów praw zastawniczych uregulowanych w odrębnych aktach prawnych zróżnicowanych w zależności od przedmiotu podlegającego obciążeniu2. Prawa te posiadały łączące je cechy wspólne - zamiast przenosić posiadanie zastawianego przedmiotu, zastawca (lub zastawnik) dokonywali rejestracji zastawu w specjalnym, jawnym rejestrze, prowadzonym przez sąd lub inny uprawniony organ, a przedmiot obciążony zastawem pozostawał we władaniu zastawcy. Przez wpis w rejestrze prawo takie stawało się prawem skutecznym wobec osób trzecich3.

Rozwiązanie takie zostało również przyjęte przy tworzeniu współczesnego zastawu rejestrowego jako prawa ujawnianego w specjalnym, sformalizowanym rejestrze, zabezpieczającego wierzytelność przy jednoczesnym umożliwieniu zastawcy korzystania z rzeczy obciążonej. Ustawodawca w przeciwieństwie do rozwiązań okresu międzywojennego nie zdecydował się jednak na [...]