Abstrakt
Ustawą z 14.2.2003 r., o zmianie ustawy - kodeks cywilny1 dokonano głębokich zmian w Części ogólnej - Księdze pierwszej Kodeksu cywilnego. Zmiany dotyczą m.in. wprowadzenia do Księgi pierwszej Kodeksu cywilnego pojęcia konsumenta (art. 221 KC), wprowadzenia trzeciej kategorii podmiotów prawa cywilnego - tzw. niepełnych (rzekomych) osób prawnych (art. 331 KC), pojęcia przedsiębiorcy i sposobów oznaczania przedsiębiorców w obrocie, (art. 431 i n. KC), nowych zasad zawierania umów w obrocie profesjonalnym, wprowadzają także instytucję prokury do Kodeksu cywilnego (art. 1091 i n. KC), wreszcie nowego zdefiniowania pojęcia przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym - art. 551 KC. Autor w niniejszym artykule analizuje pojęcia przedsiębiorstwa, jego składników oraz oznaczeń.
Pojęcie przedsiębiorstwa
Artykuł 551 KC po nowelizacji brzmi:
„Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”. |
Zacytowany przepis, w stosunku do swojego poprzednika, zawiera nową redakcję części wstępnej, usuwając swoiste powtórzenie (przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa)2, zawiera też zmiany jakościowe.
Obecne brzmienie przepisu akcentuje charakter przedsiębiorstwa jako samoistnego dobra prawnego, które zgodnie z art. 551 KC jest także przedmiotem samodzielnego obrotu.
Nowa redakcja porządkuje opis składników, przykładowo wchodzących w skład przedsiębiorstwa, akcentując, że w skład przedsiębiorstwa wchodzą prawa podmiotowe do tych składników. Na plan pierwszy wysuwa oznaczenia przedsiębiorstwa, przy czym nowa regulacja wyraźnie eliminuje z nich firmę, która de lege lata jest oznaczeniem wyłącznie podmiotu - przedsiębiorcy (art. 432 § 1 KC). Dalej wymienia prawa bezwzględne na ruchomości i nieruchomości, prawa względne dotyczące rzeczy, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne. Nowe brzmienie przepisu nie obejmuje [...]