Abstrakt

Wraz z wejściem w życie Kodeksu spółek handlowych, spółka jednoosobowa poddana została regulacji przejmującej do prawa polskiego rozwiązania prawa europejskiego¹ i uwzględniającej wcześniejsze głosy krytyki oraz potrzeby praktyki ². Ponad dwuletnia praktyka funkcjonowania KSH dostarczyła jednak licznych dowodów, że obecna regulacja nie jest wolna od wad. Trwające prace nad nowelizacją KSH skłaniają do przypomnienia istniejących na gruncie obecnej regulacji kontrowersji dotyczących przepisów odnoszących się do jednoosobowej spółki z o.o., bliższego przyjrzenia się proponowanym zmianą tych przepisów, dokonania oceny projektu noweli w tym zakresie oraz podjęcia próby zgłoszenia własnych postulatów de lege ferenda³.

Podstawowe kontrowersje obecnej regulacji jednoosobowej spółki z o.o.

Najliczniejsze kontrowersje związane z przepisami Kodeksu spółek handlowych odnoszącymi się do spółek jednoosobowych dotyczą art. 173 § 1 KSH regulującego formę prawną oświadczeń woli jedynego wspólnika składanych spółce jednoosobowej i czynności prawnych dokonywanych pomiędzy taką spółką i jej jedynym wspólnikiem będącym zarazem jedynym członkiem jej zarządu. W doktrynie występują poglądy opowiadające się za lub przeciw dopuszczalności stosowania tego przepisu do oświadczeń woli jedynego wspólnika składanych w ramach wykonywania uprawnień zgromadzenia wspólników⁴. Nie wdając się w tym miejscu w polemikę z poszczególnymi poglądami podkreślić trzeba, że już sama rozbieżność poglądów świadczy, że przepis ten nie rozstrzyga w sposób oczywisty powyższych kwestii. Dalsze wątpliwości związane z tym przepisem dotyczą objęcia jego hipotezą oświadczeń stanowiących element dwustronnych i wielostronnych czynności prawnych, oraz adresowanych ad incertam personam. Dodatkowo praktyka obrotu zarzuca przepisowi art. 173 § 1 KSH, że stwarza zbytni rygoryzm formalny, stawiając bardzo surowy wymóg zachowania dla jakiejkolwiek czynności prawnej jednoosobowej spółki z jej jedynym wspólnikiem formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym pod rygorem nieważności tych czynności. W wielu bowiem przypadkach transakcje dokonywane pomiędzy spółką jednoosobową, a jej wspólnikiem nie różnią się od zawieranych z innymi kontrahentami. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy w toku bieżącej działalności spółki, jest ona w sposób stały jest zaopatrywana przez swego wspólnika.

Dalsze zastrzeżenia podnoszone pod adresem obecnej regulacji dotyczą wzajemnej relacji art. 173 § 2 KSH oraz art. 210 KSH. Redakcja tych przepisów pozostawia bowiem wątpliwość, czy [...]