Abstrakt
Omówienia i analizy problemu odsetek spotykane w komentarzach do Kodeksu cywilnego oraz podręcznikach akademickich często nie zwracają uwagi na fakt, iż uprawniony wierzyciel w przypadku świadczenia pieniężnego może żądać od dłużnika zapłaty nie tylko odsetek, co do których strony się umówiły, lecz także odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Taka możliwość nie występuje zawsze, jednakże nie należy do zupełnych rzadkości.
Ogólne kodeksowe podstawy żądania odsetek
Wierzyciel jako uprawniona strona stosunku zobowiązaniowego, którego przedmiotem jest świadczenie pieniężne może żądać odsetek od sumy głównej przede wszystkim w oparciu o art. 359 § 1 KC, według którego: „Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu”.
Oczywiście art. 359 KC (również łączący się z nim art. 360) normuje tylko niektóre zagadnienia z zakresu problematyki odsetek, a w szczególności samą zasadę dopuszczalności pobierania odsetek, problem tytułu do pobierania takiego dodatkowego świadczenia oraz wysokość odsetek1.
W przypadku tytułu prawnego do żądania odsetek najczęściej w praktyce będzie nim tytuł umowny, a samo zastrzeżenie odsetek w umowie powoduje, że jest ona z woli stron umową odpłatną. Odsetki powinny być traktowane w takim przypadku jako wynagrodzenie za to, że wierzyciel nie może korzystać np. z pożyczonych pieniędzy do chwili ich zwrotu2.
Jednakże szczególny charakter mają [...]