Abstrakt

Do 5.5.2001 r. w polskim systemie prawnym funkcjonowały obok siebie dwa szczególne rodzaje zabezpieczenia hipotecznego tj. hipoteka ustawowa i hipoteka przymusowa. We wspomnianym dniu weszła w życie ustawa z 11.4.2001 r. o zmianie ustawy - ordynacja podatkowa oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 39, poz. 459; dalej jako: ZmOrdPU z 2001 r.), która zniosła instytucję hipoteki ustawowej, a w jej miejsce wprowadziła odmianę hipoteki przymusowej powstającej na podstawie przepisów szczególnych. Dnia 1.1.2003 r. weszła w życie ustawa z 12.9.2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 169, poz. 1387; dalej jako: ZmOrdPU z 2002 r.), która ponownie podjęła problem regulacji hipoteki przymusowej.

Hipoteka przymusowa w ogólności

Podstawową formę zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych realizuje instytucja hipoteki, regulowana ustawą z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.; dalej jako: KWU). Przedmiotem tegoż zabezpieczenia są nieruchomości, zaś definicję hipoteki zawiera art. 65 ust. 1 KWU, który stanowi, iż „… w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy, którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości [hipoteka]”. W świetle tej ustawy, ze względu na źródło powstania, można wyróżnić hipoteki powstające na podstawie: