Abstrakt

Dnia 15.1.2003 r. weszła w życie uchwalona 19.12.2002 r. ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 240, poz. 2058). Wśród uchwalonych zmian znajdują się zarówno rozwiązania potrzebne i zasługujące na pełną aprobatę, jak i regulacje bardzo kontrowersyjne i budzące szereg zastrzeżeń. W niniejszym artykule Autor dokonuje analizy i oceny ustawy nowelizacyjnej.**

Uwagi wstępne

Ustawę z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych¹ należało ocenić raczej pozytywnie. Mimo wszystkich swoich mankamentów zmierzała ona we właściwym kierunku uzdrowienia polskiej spółdzielczości mieszkaniowej². Ze względu wszakże na liczne luki prawne i błędy, które zawierała wymieniona ustawa, już w okresie poprzedzającym jej wejście w życie, oczywista była konieczność jej nowelizacji³.

W Sejmie III kadencji grupa posłów (głównie Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności) wniosła projekt nowelizacji SpółdzMieszkU i PrSpółdz⁴. Po rozpatrzeniu tego projektu⁵ Sejm uchwalił 19.7.2001 r. ustawę o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Następnie zaś, po rozpatrzeniu poprawek Senatu⁶ i po zapoznaniu się ze sprawozdaniem sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości o stanowisku Senatu⁷, Sejm uchwalił 25.8.2001 r. ustawę o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, która - wbrew swojej nazwie - nowelizowała również dwie inne ustawy, w tym zwłaszcza PrSpółdz w części dotyczącej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Ustawa z 25.8.2001 r. nie weszła w życie, ponieważ Prezydent RP 18.9.2001 r. odmówił jej podpisania⁸. Przyczyną tej odmowy było przywrócenie w art. 12 SpółdzMieszkU, wbrew stanowisku Trybunału Konstytucyjnego⁹, regulacji sprzecznej - zdaniem Prezydenta RP - “z zasadą ekwiwalentności w razie pozbawiania prawa własności” i wkroczenie “w autonomię osoby prawnej, jaką jest spółdzielnia”. Prezydent RP zarzucił poza tym ustawodawcy niekonsekwencję polegającą z jednej strony na umożliwieniu przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności w zasadzie nieodpłatnie, z drugiej strony zaś na zakazaniu takich przekształceń w stosunku do lokali wybudowanych z udziałem środków z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego (w związku z przewidzianą w ustawie z 25.8.2001 r. nowelizacją przepisów ustawy z 26.10.1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego¹⁰). O ile uzasadnienie veta Prezydenta w odniesieniu do zmiany art. 12 SpółdzMieszkU może budzić wątpliwości, o tyle wprowadzenie w ustawie z 25.8.2001 r. tej zmiany w powiązaniu z jednoczesną nowelizacją wspomnianej ustawy z 26.10.1995 r. rzeczywiście było [...]